Rib and Sea

Κείμενο - φωτογραφίες : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Σημ. : Οι πληροφορίες για την ιστορία της νησίδας Θοδωρού ελήφθησαν από διάφορα sites του διαδικτύου και από όσα μου είπαν οι φύλακες του νησιού, Ευτύχης Κατάκης και Νίκος Καραγιάννης.

Σαράντα ημέρες μάς κράτησαν αυτό το καλοκαίρι στην αγκαλιά τους τα Χανιά. Ολόκληρο τον Ιούλιο και το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουνίου. Όχι βεβαίως γιατί μας έπεσε ξαφνικά κάποια κληρονομιά ή κερδίσαμε τον πρώτο αριθμό του λαχείου! Αποφάσισα, απλώς, μια και χρήματα στην Αθήνα δεν έβγαιναν, να συνδυάσω το τερπνόν μετά του ωφελίμου, χωρίς μάλιστα το τερπνόν να μας κοστίσει μια περιουσία, αφού η μεταφορά του camper και του ιπτάμενου στην Κρήτη, με την  "Blue Star Ferries", ήταν δωρεάν, αλλά και η διανυκτέρευση και η διατροφή μας θα γινόταν στο σπιτάκι με τις ρόδες, όπως αποκαλεί το camper η εγγονή μας. Το ωφέλιμο προσδοκούσα ότι θα μεταφραζόταν σε κάποιες πτήσεις με το ιπτάμενο φουσκωτό.

Παρκάραμε λοιπόν το camper στο λιμανάκι του Πλατανιά, δίπλα στις εγκαταστάσεις του ομίλου και, σε απόσταση αναπνοής, αγκυροβόλησα το ιπτάμενο. Οι συνθήκες παραμονής μας ήταν κάτι περισσότερο από ιδανικές. Συνεχής παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και νερού, με την ευγενική μεσολάβηση του Αντώνη Κιτράκη, Κρητική φιλοξενία και βοήθεια από τους ντόπιους, όμορφα βράδυα με την συντροφιά παλαιών και νέων φίλων, η αγορά για τα επείγοντα ψώνια στα εκατό μέτρα, δροσιά κάτω από το αλμυρίκι το πρωί, σκεπασμένοι στη σοφίτα του Granduca το βράδυ. Είχα πολλά χρόνια να νοιώσω την ανάγκη της κουβέρτας το καλοκαίρι και πολύ το ευχαριστήθηκα!

Στις σαράντα εκείνες ημέρες συνέβησαν πολλά. Πέταξα με το ιπτάμενο βαρκάκι πάνω απ' τις παραλίες του Πλατανιά, της Αγ. Μαρίνας, το νησάκι Θοδωρού και το γραφικό παλιό λιμάνι των Χανίων, πήγαμε με το ημερόπλοιο στη Γραμβούσα και τον Μπάλλο, περιπλανηθήκαμε με το παπί στα Χανιά και την ευρύτερη περιοχή, φθάνοντας μέχρι το Κολυμβάρι, την Γεωργιούπολη και τη λίμνη Κουρνά, κάναμε νέους φίλους και, κυρίως, ξεκουραστήκαμε και απαλλαχτήκαμε απ' το αποπνικτικό κλεινόν άστυ της πρωτεύουσας.

Θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω τις εμπειρίες που ζήσαμε, ξεκινώντας από την επίσκεψή μας στη νησίδα Θοδωρού, που προστατεύει τις παραλίες του Πλατανιά και της Αγίας Μαρίνας από την τραμουντάνα, αλλά που με ταλαιπώρησε αρκετά στις αποθαλασσώσεις μου με τα καθοδικά του. Το νησάκι αυτό είναι ένα είδος "απαγορευμένου καρπού", αφού η πρόσβαση ελέγχεται αυστηρά από την Διεύθυνση Δασών του Νομού Χανίων και μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν ειδικής αδείας και εφ' όσον βεβαίως συντρέχει κάποιος σοβαρός λόγος. Γιατί η πρόσβαση δεν είναι ελεύθερη; Γιατί το μεγάλο νησί έχει χαρακτηρισθεί βιότοπος, αφού εκεί ζουν μερικές δεκάδες αιγόκεροι (κρι κρι), οι οποίοι, ως γνωστόν, ανήκουν στα προστατευόμενα είδη που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Υπάρχει βεβαίως φύλακας, ο οποίος είναι υπάλληλος της Διεύθυνσης Δασών, και ο οποίος πηγαίνει κάθε πρωί στο νησί με την βάρκα του και επιστρέφει το απόγευμα στον Πλατανιά.

Την επιθυμία μου να επισκεφτώ τα Θοδωρού (ο πληθυντικός είναι γιατί κολλητά στο μεγάλο νησί υπάρχει και η Θοδωροπούλα) και να γράψω τις εμπειρίες μου εκδήλωσα στον Ευτύχη Κατάκη, όταν πληροφορήθηκα ότι αυτός ήταν ο φύλακας του νησιού. "Πρέπει να απευθυνθείς στην Υπηρεσία Δασών", μου είπε εκείνος, και μου έδωσε το τηλέφωνο και την ηλεκτρονική τους διεύθυνση. Μολονότι η διαδικασία (περιέργως) δεν ήταν πολύπλοκη (ένα ηλεκτρονικό μήνυμα και ένα τηλεφώνημα ήταν αρκετά), μού γεννήθηκε το εύλογο ερώτημα γιατί άραγε έπρεπε εγώ, σαν δημοσιογράφος, να ακολουθήσω αυτή την διαδικασία την στιγμή που κάποιοι άλλοι ανεβαίνουν κρυφά στο νησί, είτε για να το δουν, είτε για να αναρτήσουν μια σημαία, είτε για να κάνουν, ένας Θεός ξέρει, τι άλλο; Φαίνεται όμως ότι σ' αυτή τη χώρα, αν θέλει κάποιος να κάνει τη δουλειά του, δεν πρέπει ούτε να ρωτάει πολλά ούτε να είναι "περίεργος".

Κι' εκεί που μέχρι τότε κοιτούσαμε τα Θοδωρού από μακρυά - ή από πάνω, όταν πετούσα με το βαρκάκι - ξαφνικά, ένα πρωί, επιβιβαστήκαμε με την καπετάνισσα στο βαρκάκι του Ευτύχη και μετά από λίγα λεπτά δέναμε στο ξύλινο ντοκάκι κάτω απ' το φυλάκιο. Η απόσταση βλέπετε που χωρίζει τα Θοδωρού από το λιμανάκι του Πλατανιά είναι μικρότερη από ένα μίλι. Ο Ευτύχης υπήρξε πάντως εξαιρετικός ξεναγός και οικοδεσπότης. Μας έδωσε όλες τις πληροφορίες που ζητήσαμε για το νησί, την ιστορία του και τους αίγαγρους, ενώ τα φρούτα και το παγωμένο νερό που είχαμε πάρει μαζί μας έπιασαν τόπο. "Αυτός πρέπει να είναι στο φυλάκιο τώρα και να περιμένει να του δώσω φαγητό", είπε κάποια στιγμή ο Ευτύχης καθώς ανηφορίζαμε το μονοπάτι για το φυλάκιο. "Ποιος αυτός", τον ρώτησα. "Ο τράγος μωρέ", απάντησε εκείνος και χαμογέλασε. "Είναι ένας που έχει κάπως ξεθαρρέψει και κατεβαίνει μέχρι το φυλάκιο για να φάει τους σπόρους που του ρίχνω. Αν είναι εκεί προσέξτε μόνο οι κινήσεις σας να είναι ήρεμες και να μην τον κοιτάτε γιατί είναι εξαιρετικά καχύποπτος και με το παραμικρό το βάζει στα πόδια", συμπλήρωσε ο Ευτύχης με νόημα...

Το αγρίμι ήταν πράγματι στο σπιτάκι και περίμενε! Όμορφο ζώο! Ζωγραφισμένο, θαρρείς! Κι' εκείνα τα γαμψά του κέρατα τον έκαναν να μοιάζει περισσότερο με ελάφι παρά με τράγο! Μόνο τα μάτια του μας έπεισαν ότι δεν επρόκειτο για μετάλλαξη! Μάλλον με "κρυφτούλι" πάντως παρά με ένα ήσυχο γεύμα έμοιαζε εκείνη η επίσκεψη του αίγαγρου στο φυλάκιο αφού, το καϋμένο το ζώο, ποιος ξέρει με τι τραυματικές εμπειρίες, πιο πολύ ανησυχούσε για την παρουσία μας και λιγότερο ασχολήθηκε με το έδεσμα που του είχε φέρει ο Ευτύχης.

Αφήσαμε τον Ευτύχη να παρακολουθεί τα ημερόπλοια και τους ιδιώτες, που πολιορκούσαν το νησί με ταχύπλοα σκάφη και jet skis, και πήραμε με την καπετάνισσα το μονοπάτι που οδηγούσε προς το εκκλησάκι των Αγ. Θεοδώρων. Εξ ού άλλωστε και το όνομα του νησιού. Εδώ εορτάζεται κάθε χρόνο, στις 8 Ιουνίου, η ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτη επειδή η κανονική εορτή του Αγίου συμπίπτει με την χειμερινή περίοδο, οπότε και η πρόσβαση στα Θοδωρού λόγω ενδεχόμενης θαλασσοταραχής μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Εκατοντάδες προσκυνητών μεταφέρονται στο νησί με πλοιάρια από τις ακτές του Πλατανιά και της Αγ. Μαρίνας, συνοδευόμενοι από άνδρες του Λιμενικού Σώματος και εθελοντές του Ερυθρού Σταυρού και της Πυροσβεστικής, οι οποίοι είναι έτοιμοι να προσφέρουν την βοήθειά τους σε περίπτωση ανάγκης.

Ο περήφανος Κρητικός αίγαγρος (επιστ. capra aegagrus creticus), γνωστός και ως κρι-κρι, αγρίμι ή Κρητικό αγριοκάτσικο, είναι ένα ενδημικό υποείδος αγριοκάτσικου και η μοναδική μορφή αιγάγρου στην Ευρώπη. Με βάση τα γενετικά του χαρακτηριστικά, ο Κρητικός αίγαγρος εισήχθη στην Κρήτη σε άγρια μορφή από την Ασία και στη συνέχεια ήρθε σε επαφή με τα ήμερα κατσίκια του νησιού, διατηρώντας όμως πολλά από τα κύρια χαρακτηριστικά των αιγάγρων της Ασίας.

Μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, το είδος εξαπλωνόταν και στις τρεις μεγάλες οροσειρές της Κρήτης (Λευκά Όρη, Ίδη και Δίκτη), αλλά ο φυσικός του πληθυσμός περιορίζεται σήμερα σε 700 άτομα (2010) που ζουν στον Εθνικό Δρυμό της Σαμαριάς, στα Λευκά Όρη, σε έκταση 150.000 στρεμμάτων. Τα αγριοκάτσικα σχεδόν εξαφανίστηκαν από όλα τα βουνά της Κρήτης, κατά την διάρκεια του 2ου παγκοσμίου πολέμου, καθώς οι αντάρτες δεν είχαν άλλη πηγή τροφής, με το 1960 να έχουν απομείνει μόλις 200 αίγαγροι στα Λευκά Όρη και γι’αυτό η Σαμαριά ανεκηρύχθη ως Εθνικός Δρυμός το 1962. Ακόμη και σήμερα το κρι κρι στα Λευκά Όρη απειλείται από το παράνομο κυνήγι, τις περιορισμένες εκτάσεις για αναζήτηση τροφής και τις αρρώστιες. Ο κύριος όμως κίνδυνος που απειλεί τη διατήρηση του υποείδους είναι ο υβριδισμός του με ήμερα κατσίκια.

Για την διατήρηση του υποείδους, αίγαγροι έχουν μεταφερθεί στην προστατευόμενη νησίδα Θοδωρού των Χανίων, και από εκεί σε άλλα νησιά με σημαντικότερο τη Σαπιέντζα Μεσσηνίας (200 άτομα). Επίσης έχουν εισαχθεί κατσίκια στις νήσους Hai Bai του Ισραήλ, Άγιοι Πάντες του Αγίου Νικολάου, Μονή Αίγινας, Αταλαντονήσι Φθιώτιδας, αλλά και στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας. Ένας μικρός πληθυσμός εισήχθη και στη νήσο Ντία Ηρακλείου, αλλά λόγω του υβριδισμού του με ήμερα κατσίκια γίνεται προσπάθεια απομάκρυνσης όλων των κατσικιών, ώστε να ξαναεισαχθούν καθαρόαιμα κρι κρι.

Τα αγρίμια έχουν ανοικτόχρωμο σκούρο τρίχωμα το οποίο, κατά την εποχή του ζευγαρώματος τον Οκτώβριο και Νοέμβριο, γίνεται ανοιχτότερο. Επίσης στη ράχη τους έχουν μια σκούρα καφετιά γραμμή, από το κεφάλι ως την ουρά, και έχουν μεγάλο γένι. Επιπλέον, έχουν δύο κέρατα που κλείνουν πίσω από το κεφάλι του και φτάνουν το ένα μέτρο στα αρσενικά. Το μήκος τους φτάνει τα 1.30-1.40 μέτρα και τα αρσενικά φτάνουν τα 40 κιλά. Όταν γεράσουν, στα 10 τους χρόνια, το χρώμα τους ανοίγει και πάλι, και ζουν συνήθως 11-12 χρόνια. Το αγρίμι τρέφεται με βλαστούς, οφθαλμούς και φύλλα θάμνων και χαμηλών δέντρων, καθώς και με αγρωστώδη και πλατύφυλλες πόες. Προτιμάει βραχώδεις περιοχές με μεγάλη κλίση, αφού μπορεί να πηδήξει πάνω από 8 μέτρα. Το καλοκαίρι ανεβαίνει σε μεγαλύτερα υψόμετρα, ενώ το χειμώνα κατεβαίνει χαμηλότερα.

Ο αίγαγρος της Κρήτης σχηματίζει ομόφυλες αγέλες, μέχρι και 20 άτομα, εκτός από την περίοδο της αναπαραγωγής, μέσα στις οποίες υπάρχει σαφής ιεραρχία, με τα γηραιότερα και σωματικά μεγαλύτερα άτομα να είναι τα κυρίαρχα. Την περίοδο της αναπαραγωγής σχηματίζονται "χαρέμια", ενώ τα μικρά ακολουθούν τα θηλυκά. Είναι πολύ ντροπαλά ζώα και δεν πλησιάζουν συχνά τους τουρίστες. Τέλος, έχουν βρεθεί πολλές τοιχογραφίες με κρι κρι, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι αίγαγροι λατρεύονταν κατά την αρχαιότητα. Όμως, ακόμη και σήμερα, ο αίγαγρος εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα ισχυρά σύμβολα της Κρήτης.

Το νησί Θοδωρού είναι βραχώδες, με έκταση 697 στρεμμάτων, ενώ το μέγιστο μήκος του φτάνει τα 3800 μέτρα. Εκτός από το μεγάλο νησί υπάρχει και ένας μεγάλος βράχος, δίπλα του, το νησί Γλαράκι ή Θοδωροπούλα, οπότε οι κάτοικοι αναφέρονται και στα δύο νησιά με το όνομα «τα Θοδωρού». Στη νότια πλευρά του νησιού, υπάρχει μια μεγάλη τοξωτή σπηλιά, η οποία κάνει το νησί από μακρυά να θυμίζει τέρας που έχει ανοιχτό το στόμα του.

Το νησί, παρά το μικρό σχετικώς μέγεθός του, έχει μια πλούσια ιστορία αλλά και θρύλους να διηγηθεί. Στο πέρασμα των αιώνων έχει αλλάξει πολλά ονόματα. Αρχικά λεγόταν Άκυτος ή Ακοίτιον, δηλαδή ακατάλληλο για κατοικία. Το συναντάμε καταγεγραμμένο και ως Λητώα ή Τούλλουρος. Το σημερινό του όνομα το οφείλει στο τρίκλιτο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, που δυστυχώς μόνο ερείπιά του διασώζονται σήμερα. Ο Ναός ήταν πρωτοχριστιανικός και ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Θεόδωρο τον στρατηλάτη. Ο σημερινός ναός, όπου τελείται και η Θεία Λειτουργία κατά τον εορτασμό της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου, είναι σχετικώς σύγχρονος.

Ήδη από πολύ νωρίς, κατά την Μινωϊκή περίοδο, το νησί απετέλεσε ιερό άσυλο. Πολύ αργότερα, το 1574, οι Ενετοί έκτισαν ένα μεγάλο φρούριο για να προστατεύει όλη την περιοχή του Πλατανιά από ενδεχόμενη εχθρική εισβολή. Την ίδια χρονιά, οι Ενετοί κατάφεραν να κτίσουν ένα πολυγωνικό φρούριο στην κορυφή του νησιού (το ονόμασαν Turluru) κι' ένα δεύτερο χαμηλότερα (το ονόμασαν Αγ. Θεόδωρος ή S. Francesco, από την εκεί Εκκλησία). Τα φρούρια στοίχισαν το μεγάλο, για την εποχή, ποσό των 21.500 δουκάτων, ενώ αρκετοί ήταν και όσοι βοήθησαν και με την μορφή αγγαρειών. Στη συνέχεια, οι Ενετοί σχεδίασαν να κτίσουν ένα τρίτο φρούριο, βόρεια της νησίδας, όμως σύντομα εγκατέλειψαν την ιδέα.

Το 1645, οι Τούρκοι εξαπέλυσαν επίθεση κατά της νησίδας και την κατέλαβαν, ύστερα από ηρωϊκή μάχη των 70 ανδρών που το υπεράσπιζαν. Θέλοντας να μην παραδοθούν στα χέρια των Τούρκων, ο επικεφαλής της φρουράς του κάστρου, Βλάσιος, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και ανατίναξε όλη τη φρουρά και τους Τούρκους που είχαν μπει στο φρούριο. Το 1650 η νησίδα επανήλθε στην κυριαρχία των Ενετών, ως το 1699, οπότε παραδόθηκε στους Τούρκους, 30 χρόνια μετά την άλωση του Χάνδακα. Η νησίδα περιήλθε στα χέρια των Κρητών, μετά την απελευθέρωση της Κρήτης. Το 1897, δύναμη του Ελληνικού στρατού, με αρχηγό τον Τιμολέοντα Βάσσο, ανέβηκε στο νησί, παρά την απειλητική παρουσία των πολεμικών πλοίων των Μεγάλων Δυνάμεων. Σήμερα, από τα δύο κάστρα και από την Εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων, έχουν δυστυχώς απομείνει ελάχιστα ερείπια.

Μείναμε για λίγο στο εκκλησάκι αλλά όταν εγώ εξεδήλωσα την επιθυμία να συνεχίσω για να εξερευνήσω περπατώντας το νησί, η καπετάνισσα, ανήμπορη να αντέξει την ανυπόφορη ζέστη, επέστρεψε στο ευάερο φυλάκιο. Με τις δύο κάμερες στον ώμο ανηφόρισα μόνος την πλαγιά περπατώντας ανάμεσα στους θάμνους και τα θυμάρια. Τα πρώτα αγρίμια δεν άργησαν να βγουν τρομαγμένα από τις σκιερές φυλλωσιές για να "γλυτώσουν" από τον άγνωστο εισβολέα. Η θέα, όσο ανέβαινα προς την κορυφή, ήταν εκπληκτική, με τις απέναντι παραλίες του Πλατανιά και της Αγίας Μαρίνας να στολίζουν τον ορίζοντα και το απέραντο γαλάζιο της θάλασσας να πλημμυρίζει τα πάντα. Ο Ανδρεαδάκης πιο κάτω τραβούσε τους "καναπέδες" και τους "λουκουμάδες" του, με τους τουρίστες να προσπαθούν ματαίως να κρατηθούν πάνω σ' αυτούς. Το εκκλησάκι των Αγ. Θεοδώρων ξεχώριζε σαν λευκό θαλασσοπούλι, ενώ η ελληνική σημαία, που κάποιοι έστησαν χωρίς να τους δει κανείς στον απέναντι λόφο, κυμάτιζε στον ιστό της.

Πιο πολύ ήθελα να φθάσω στην κορυφή για να διαβάσω το υψόμετρο στη στήλη της Γεωγραφικής Υπηρεσίας του Στρατού, η οποία βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο κάθε νησιού. Όμως, όταν έφθασα εκεί, δεν υπήρχε στήλη! Ή, τουλάχιστον, δεν υπήρχε ολόκληρη στήλη! Αντ' αυτής ένα τσιμεντένιο απομεινάρι, χεσμένο απ' τους γλάρους, και γύρω ερείπια από το Ενετικό κάστρο που υπήρχε εκεί τον 15ο αιώνα.

Η Θοδωροπούλα ξεχώριζε πίσω απ' τον γκρεμό ενώ τα αγρίμια συνέχιζαν να πηδούν τρομαγμένα έξω απ' τους θάμνους όπου είχαν καταφύγει για να γλυτώσουν, προφανώς, από τον καυτό ήλιο, και τους γλάρους να περνούν πάνω απ' το κεφάλι μου σκούζοντας σαν στούκας! Θα πρέπει εκεί κοντά να ήταν τα μικρά τους, αλλοιώς δεν εξηγείται η επιθετική τους στάση και η προσπάθειά τους να με τρομάξουν και να με αναγκάσουν να φύγω. Κατηφόρισα την πλαγιά και, αφού διέσχισα κατά μήκος ολόκληρο το νησί, φθάνοντας μέχρι τη σημαία, επέστρεψα κάποια στιγμή στο φυλάκιο φανερά εξαντλημένος απ' τον καύσωνα.

Μείναμε μέχρι τις 6 το απόγευμα στο φυλάκιο, απολαμβάνοντας κρύο πεπόνι και χαζεύοντας τα σκάφη αναψυχής, τα jet skis και τα ημερόπλοια που κατέφθαναν το ένα μετά το άλλο γεμάτα τουρίστες. Η ανησυχία του Ευτύχη ήταν έκδηλη, όποτε έβλεπε κάποιο σκάφος να πλησιάζει πέραν του δέοντος στις ακτές του νησιού. Μια ψαρόβαρκα πλησίασε κάποια στιγμή σε απόσταση "αναπνοής" από τα βράχια, ενώ οι δύο επιβαίνοντες ετοιμάστηκαν να ρίξουν τα δίχτυα τους! Ο Ευτύχης αντέδρασε και άρχισε να φωνάζει. "Φύγετε σας παρακαλώ. Το ξέρετε ότι απαγορεύεται να προσεγγίζετε το νησί σε απόσταση μικρότερη των εκατό μέτρων". Ανάλογη ήταν η αντίδραση των δύο ψαράδων. "Πώς κάνεις έτσι"; φώναξαν. "Με τον Καραγιάννη δεν είχαμε τέτοια προβλήματα". Αναγκάστηκαν βεβαίως να αποχωρήσουν, μουρμουρίζοντας κάποιες λέξεις, στο άκουσμα της απειλής του Ευτύχη ότι θα αναγκαστεί να καλέσει το Λιμεναρχείο...

Είχε πλάκα τελικώς όλη εκείνη η ιστορία, με το αγρίμι να πηγαινοέρχεται στο φυλάκιο, ρουφώντας λαίμαργα τους σπόρους που του έριχνε ο Ευτύχης, τα ημερόπλοια και τους τουρίστες να "πολιορκούν" τις ακτές του νησιού κι΄εμάς να συζητούμε περί ανέμων και υδάτων. Έμεναν ωστόσο μερικά πράγματα που ήθελα να ξεκαθαρίσω προτού φύγουμε. Έκανα λοιπόν μερικές ερωτήσεις στον Ευτύχη Κατάκη και πήρα τις ακόλουθες απαντήσεις.

* Η φήμη πως υπάρχει λαθροθηρία στα Θοδωρού δεν είναι ανυπόστατη, συχνά όμως πωλούνται στους αφελείς... αγριοκάτσικα αντί για κρι κρι!

* Το νησί υδροδοτείται από τις ακτές της Κρήτης με σωλήνα που έχει ποντιστεί στη θάλασσα.

* Τα αγρίμια, που αυτή τη στιγμή υπάρχουν στο νησί, δεν υπερβαίνουν τα εβδομήντα.

* Τα αρσενικά ζώα στερούνται... δημοκρατικών ευαισθησιών, στοιχειώδους ευγένειας και αλληλεγγύης και δεν επιτρέπουν στα θηλυκά να φάνε όταν αυτά είναι παρόντα!

* Κατά την διάρκεια του ζευγαρώματος το τρίχωμα του αρσενικού σκουραίνει, ενώ η μυρωδιά που αναδύεται από το σώμα του δεν είναι και ό,τι το καλύτερο!

* Τα αρσενικά είναι πολυγαμικά και θέλουν όλα τα θηλυκά για λογαριασμό τους!

* Ο αριθμός των θηλυκών ζώων έχει τελευταία μειωθεί. Κατά συνέπειαν η μεταφορά θηλυκών ζώων στο νησί είναι επιβεβλημένη προκειμένου να διατηρηθεί η ισορροπία και η συνέχιση της αναπαραγωγής.

* Υπάρχει η σκέψη να επιτρέπεται στο μέλλον η πρόσβαση περιορισμένου αριθμού επισκεπτών, με την ανάλογη πρόσληψη επιπλέον προσωπικού ασφαλείας.

Καθώς επιβιβαζόμασταν στη βάρκα, που θα μας μετέφερε πίσω στο λιμανάκι του Πλατανιά, ο Ευτύχης είπε : "Πάμε ανατολικά να δείτε το αγρίμι που κατέβηκε πριν από λίγο στο γκρεμό. Έχει πάει στη θάλασσα για να γλύψει το αλάτι και να πιεί νερό απ' τις κοιλότητες των βράχων". Πράγματι ένας αίγαγρος ήταν εκεί και... περιπολούσε πάνω στα βράχια αδιαφορώντας για την παρουσία μας. "Φύγε βρε από κει", του φώναξε ο Ευτύχης. "Θα το φας το κεφάλι σου κακομοίρη μου", συνέχισε να φωνάζει απευθυνόμενος στο ατάραχο αγρίμι. "Αυτό γίνεται", μας εξήγησε ο Ευτύχης, και συνέχισε. "Κατεβαίνουν τα ζώα ανύποπτα στη θάλασσα, με κίνδυνο να γίνουν στόχος κάποιων ανεγκέφαλων ψαροντουφεκάδων"!

Ολόκληρο εκείνο το βράδυ, στο camper, η συζήτηση περιφερόταν γύρω από τη νησίδα Θοδωρού και τους τετράποδους ιδιόρρυθμους κατοίκους της. Όμως η σκέψη μου συνέχισε να περιστρέφεται γύρω από το όνομα του Νίκου Καραγιάννη, το όνομα του οποίου, όπως έμαθα, δέθηκε, αναπόφευκτα, με την ιστορία  του νησιού. Πρόκειται για τον φύλακα που αγάπησε σαν δικό του τόπο τα Θοδωρού και συχνά διανυκτέρευε στο φυλάκιο, φύτευε εκεί τα ζαρζαβατικά του και μιλούσε με τα αγρίμια. Με την βοήθεια του Ευτύχη Κατάκη τον συνάντησα, λίγες ημέρες αργότερα, και είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Στις ερωτήσεις που έθεσα στον 76χρονο σήμερα, αλλά ακμαίο, κ. Νίκο Καραγιάννη, πήρα τις ακόλουθες απαντήσεις.

* Έμεινε στα Θοδωρού σαν φύλακας από το 1972 μέχρι το 1997.

* Το 1985 κατετέθη πρόταση από τον Ε.Ο.Τ. και τη Νομαρχία Χανίων να κατασκευαστούν μερικά σπίτια στα Θοδωρού με προοπτική να φιλοξενηθούν σ' αυτά διάφοροι "επίσημοι". Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας όμως δεν επέτρεψε την πραγματοποίηση εκείνου του προγράμματος. Το εύλογο βεβαίως ερώτημα που προκύπτει είναι πώς μπορεί να νομιμοποιείται ψηφοφορία για την αλλαγή χρήσης ενός βιότοπου...

* Το πρώτο ζευγάρι αιγάγρων μεταφέρθηκε στα Θοδωρού το 1945, αμέσως μετά την λήξη του Β' παγκοσμίου πολέμου. Το 1950 ανέλαβε χρέη ο πρώτος φύλακας.

* Τα αγρίμια, κατά την διάρκεια της θητείας του κ. Καραγιάννη ήταν 130 περίπου.

* Η λαθροθηρία στα Θοδωρού, κατά τον κ. Ν. Καραγιάννη, είναι αδύνατη. Όταν όμως τον ρώτησα να μου πει αν γνωρίζει πώς αναρτήθηκε η ελληνική σημαία στο νησί, χωρίς κανείς να αντιληφθεί τίποτε, φάνηκε να εκπλήσσεται και να αγνοεί το γεγονός...

* Κακίζει σήμερα τον εαυτό του που έφυγε απ' τα Θοδωρού το 1997 και λέει πως θα ήθελε να παραμείνει φύλακας στο νησί άλλα δέκα χρόνια!

* Τα αγρίμια κρύβονται κατά την διάρκεια της ημέρας και βγαίνουν για φαγητό μετά την δύση του ηλίου. Όταν ήταν αυτός φύλακας, 25-30 ζώα πλησίαζαν στο φυλάκιο για να τραφούν με το τριφύλλι που φύτευε ο ίδιος εκεί.

* Λόγω του μικρού αριθμού των θηλυκών, πολλά αρσενικά διεκδικούν κατά την περίοδο της αναπαραγωγής ένα, πολλές φορές, θηλυκό ζώο! Τα θηλυκά γεννούν ένα μικρό το οποίο έχουν μαζί τους επί δύο χρόνια. Μετά το πέρας αυτής της χρονικής περιόδου μπορούν και πάλι να γεννήσουν.