Rib and Sea

Κείμενο - Φωτογραφίες - Βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.
Μουσική : Γιώργος Ρήγος.

Ευκαιρία γυρεύαμε να ξαναπάμε στη Λέρο και την βρήκαμε με την διοργάνωση της 11ης Πανελλήνιας συγκέντρωσης φουσκωτών σκαφών που θα διοργάνωνε ο "Λεριακός όμιλος Σκαφών" στα τέλη Ιουνίου. Έκαναν πολύ κόπο τα παιδιά του Λεριακού συλλόγου, έτρεξαν, τα είχαν όλα έτοιμα, αλλά λογάριασαν χωρίς τον... Σόϊμπλε και την παρέα του, που έκλεισαν τις τράπεζες και μας ανάγκασαν να παίρνουμε τα όποια χρήματα είχαμε τη βλακεία να καταθέτουμε σ' αυτές, με το δελτίο από τα ΑΤΜ!

Έτσι, η Πανελλήνια ανεβλήθη για τα τέλη Αυγούστου αλλά εμείς αποφασίσαμε να πάμε στο όμορφο νησί, αφού ο Αύγουστος είναι κάθε χρόνο αφιερωμένος στην Κάσο. Ας είναι καλά και η "Superfast" που μας έδωσε τα εισιτήρια δηλαδή γιατί, αν δεν μας τα έδινε, αμφιβάλλω αν θα είχαμε την οικονομική δυνατότητα να ταξιδέψουμε ακόμη και στο κατάστρωμα με την σύνταξη που μου επεφύλαξε το... γαλαντόμο ελληνικό κράτος, πόσω μάλλον να πάρουμε το camper και το παπάκι μαζί και να περάσουμε το βράδυ σε μια χλιδάτη καμπίνα της πρώτης θέσης! Μην απορείτε, συνεπώς, που αφιέρωσα στο βίντεο (το τελευταίο αυτού του άρθρου) λίγο παραπάνω χρόνο στο υπέροχο "Superfast XII" που μας ταξίδεψε μέχρι τη Λέρο. Από στοιχειώδη ευγνωμοσύνη το έκανα.

Για να είμαι πάντως απολύτως ειλικρινής, διόλου δεν στενοχωρήθηκα που ανεβλήθη η Πανελλήνια. Είχαμε έτσι την αποκλειστικότητα της παρέας του καλού μας φίλου Τάσου Μαρδόγλου που, εάν είχε πραγματοποιηθεί η εκδήλωση, θα ήταν σίγουρα ακριβοθώρητος, και με το δίκιο του. Συν τοις άλλοις, μην έχοντας να ασχοληθώ με την δημοσιογραφική κάλυψη της Πανελλήνιας, είχα όλο τον ελεύθερο χρόνο να χαρώ την όμορφη Λέρο χωρίς άγχος και άσκοπο τρέξιμο και να εξασφαλίσω και κάποιες συνεντεύξεις με αξιόλογους ανθρώπους, όπως ο Γιάννης Παραπονιάρης, με το ιδιωτικό πολεμικό μουσείο του, και ο Ιταλός φιλέλληνας Enzo Bonanno που μένει εδώ και 15 χρόνια μονίμως στη Λέρο και ασχολείται με τα πολιτιστικά.

Θα μου επιτρέψετε να μην ασχοληθώ ιδιαιτέρως με την ιστορία της Λέρου σ' αυτό το άρθρο. Αυτό το έχουν κάνει δεκάδες άλλοι πριν από εμένα και το διαδίκτυο είναι γεμάτο από ιστορικά και προϊστορικά ακόμη στοιχεία που ξεκινούν από τη νεολιθική εποχή (4.000 π.Χ.), περιλαμβάνουν τους καυγάδες της θεάς Αρτέμιδος με τους κοινούς θνητούς, και φθάνουν μέχρι τις ημέρες μας, με την θλιβερή ιστορία του ψυχιατρείου, η οποία άλλαξε χάρις στις φωτογραφίες που κατάφερε να τραβήξει και να δημοσιοποιήσει το 1990 η Ιταλίδα φωτογράφος Antonella Pizzamiglio, αλλά και το μακελλειό που έγινε μεταξύ Ιταλών, Άγγλων και Γερμανών, κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, προκειμένου να κερδίσουν το "φιλέττο" του λιμανιού της Λέρου και να εξασφαλίσουν τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου. Σερφάρετε λοιπόν στο site του καλού Ροδίτη φίλου Χρήστου Μυστιλιάδη και θα τα βρείτε όλα : http://www.enlefkotv.com/article.php?id_art=72

Προτού δικαιολογήσω τον τίτλο αυτού του ταξιδιωτικού, θα μείνω για λίγο στην Antonella Pizzamiglio η οποία πραγματοποίησε στο Λακκί έκθεση φωτογραφίας, από τις 19 μέχρι τις 29 Ιουνίου 2015, με θέμα το κολαστήριο του ψυχιατρείου της Λέρου. Έτσι τουλάχιστον όπως ήταν τότε γιατί σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει δραματικά προς το καλύτερο. Είχα την τύχη και την ευκαιρία να δω την έκθεση αυτή και να αποτίσω φόρο τιμής στον Άνθρωπο πρώτα και φωτογράφο στη συνέχεια Antonella Pizzamiglio, και να μοντάρω ένα σύντομο βιντεάκι, επιστρατεύοντας όλο τον οφειλόμενο σεβασμό στην ευαισθησία και στο λειτούργημα της Ιταλίδας συναδέλφου.

Περιπλανώμενοι για άλλη μια φορά στην ενδοχώρα και στις δαιδαλώδεις ακτές της Λέρου, μείναμε με την απορία γιατί το νησί αυτό δεν έχει τον αριθμό των επισκεπτών που του αναλογεί και του αξίζει. Ακόμη και χωρίς τον περιβόητο έλεγχο των κεφαλαίων (capital control αγγλιστί) η Λέρος δεν θα πνιγόταν ούτε φέτος από τουρίστες. Εμάς βεβαίως καθόλου δεν μας ενοχλεί αυτό, καθώς τέτοιου είδους νησιά επιλέγουμε κατά κανόνα να επισκεπτόμαστε. Διερωτώμεθα, όμως, τι είναι αυτό που φταίει ώστε η Λέρος να μην αποτελεί έναν από τους πρώτους ταξιδιωτικούς προορισμούς. Το νησί διαθέτει εξαιρετικές παραλίες, οικισμούς οι οποίοι παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, από πλευράς νυχτερινής διασκέδασης και ιστορίας, φιλόξενους και χαμογελαστούς ανθρώπους, καλή ακτοπλοϊκή και αεροπορική συγκοινωνία, γραφικούς και προστατευμένους όρμους, οι οποίοι θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τα γούστα και του πλέον απαιτητικού θαλασσοταξιδευτή, πολύ καλό φαγητό και, κυρίως, ήσυχες γωνιές μακριά από το βουητό του "πολιτισμού" που είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, το ζητούμενο για τον δραπέτη της μεγαλούπολης. Θα κινδυνεύσω να χαρακτηριστώ "κακός" και "εγωϊστής" αν ευχηθώ να μείνει για πάντα έτσι το νησί της Αρτέμιδος;

Ολόκληρη η Λέρος είναι μια ατελείωτη ομορφιά. Εμείς πάντως επιλέξαμε για τις αυτοκινούμενες διανυκτερεύσεις μας δύο παραλίες. Του Ξηροκάμπου και της Γούρνας. Είναι εκπληκτικό, δίχως άλλο, να διαθέτεις ένα τέτοιο όχημα και να μπορείς να το παρκάρεις όπου παρκάρει ένα κοινό ι.χ. επιβατικό (το επιτρέπει ο νόμος, πόσες φορές θα το πω;) εξασφαλίζοντας διανυκτέρευση και φαγητό πάνω στο κύμα! Εκείνες μάλιστα οι πανσέληνες νύχτες στον Ξηρόκαμπο, με τη θάλασσα να γυαλίζει στο φως του φεγγαριού, θα μας μείνουν αξέχαστες...   

Ο Άγιος Ισίδωρος είναι άλλο ένα αγαπημένο μέρος. Την τελευταία φορά που είχαμε έρθει εδώ ήταν Χριστούγεννα και οι εικόνες ανάλογα μελαγχολικές : http://www.ribandsea.com/travels/633-2012-01-30-14-30-35 Αυτή τη φορά, εκτός ενός λαμπερού ήλιου, ευτυχήσαμε να γευματίσουμε με την παρέα δύο πολύ καλών μας φίλων από την Αθήνα, του Γιώργου και της Μαρίας, που είχαν έρθει κι' αυτοί για την Πανελλήνια αλλά, όπως ακριβώς κι' εμείς, δεν ακύρωσαν το ταξίδι τους. Δεν θα σας πω τι φάγαμε και τι ήπιαμε κάτω από τον ίσκιο του αλμυρικιού, με φόντο το εκπληκτικό ξωκκλήσι του Αγ. Ισιδώρου, γιατί θα ζηλέψετε. Στο κάτω κάτω εμείς πληρώνουμε φόρο πολυτελούς διαβίωσης, δεν πληρώνετε εσείς!

Δεν είναι βεβαίως όλα ρόδινα στη Λέρο και πώς θα μπορούσαν άλλωστε να είναι; Υπάρχει μία έστω ελληνική γωνιά χωρίς προβλήματα; Αυτό που μου δόθηκε πάντως η ευκαιρία να διαπιστώσω, ιδίοις όμμασι, είναι η αδικαιολόγητη εγκατάλειψη των οχυρών, των κτιριακών εγκαταστάσεων και των δεκάδων καταφυγίων που υπάρχουν κάτω από το έδαφος και μένουν ανεκμετάλλευτα. Θα μπορούσαν σίγουρα να αναστηλωθούν και να φιλοξενήσουν εκδηλώσεις, μουσεία, εντευκτήρια συλλόγων. Αντ' αυτού κάποια δίποδα έσπασαν τα πρόχειρα λουκέτα και με την ανοχή και αδιαφορία των τοπικών Αρχών και της Αθηνοκεντρικής Πολιτείας τα έχουν μετατρέψει σε μαντριά αιγοπροβάτων! Μόνο το τούνελ της Μερικιάς, εκεί όπου φιλοξενείται σήμερα το πολεμικό μουσείο της Λέρου, σώθηκε από την καταστροφική μανία των βανδάλων. Ήχούν ακόμη στ' αυτιά μου τα λόγια του Γιάννη Παραπονιάρη : "Μπήκα στη διαδικασία και στα έξοδα να κτίσω αυτό το κτίριο που βλέπεις προκειμένου να προστατεύσω το πολεμικό υλικό, που από παιδί μαζεύω από τους γύρω λόφους και τη θάλασσα και να στήσω αυτό το ιδιωτικό πολεμικό μουσείο. Δεν θα μπορούσε ο Δήμος να μου παραχωρήσει την χρήση ενός από τα τόσα κτίρια που τα ρημάζει ο χρόνος και τα κατσίκια; Στο κάτω κάτω δεν θέλω χρήματα!".

Στους ιδιοκτήτες αυτοκινούμενων τροχόσπιτων, που θα μπορέσουν να αντέξουν τα έξοδα μετάβασής τους στη Λέρο, έχω να πω τα εξής :

Μην πάτε με το camper σας στα Δυο Λισκάρια γιατί είναι πολύ πιθανό να πάθετε ό,τι έπαθα εγώ, αλλά ευτυχώς βγήκα αλώβητος! Κινδυνεύετε να μην χωράτε να περάσετε, λόγω των παρκαρισμένων αυτοκινήτων, ένθεν κακείθεν του στενού δρόμου, και να αναγκαστείτε να επιστρέψετε μέχρι τα Άλιντα με την όπισθεν! Και μπορείτε φαντάζομαι να καταλάβετε τι σημαίνει να κάνεις όπισθεν με ένα camper σε ένα δρόμο φάρδους τεσσάρων το πολύ μέτρων με συνεχείς στροφές χωρίς ορατότητα και αυτοκίνητα που έρχονται από την αντίθετη κατεύθυνση! Εγώ το έζησα και δεν θα ήθελα επ' ουδενί να το ξαναζήσω!

Αφήστε λοιπόν το camper στα Άλιντα και πηγαίνετε μέχρι τα Δυο Λισκάρια με τα πόδια. Εκτός και αν έχετε κι' εσείς ένα παπί στη σχάρα. Θα μου πείτε γιατί δεν το χρησιμοποίησα εγώ αφού το είχα; Γιατί πίστεψα πως θα φθάναμε μέχρι το τέλος της διαδρομής λόγω της εμπειρίας που είχα την τελευταία φορά που ήμαστε εδώ. Τότε όμως ήταν Χριστούγεννα και τα αυτοκίνητα ανύπαρκτα. Πιστεύω πάντως πως αν επιχειρούσαμε να φθάσουμε στο τέλος του δρόμου νωρίς το πρωί και φεύγαμε νωρίς το πρωί της επομένης δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα. Δεν πειράζει, την άλλη φορά...

Στον πύργο του Μπελένη μην επιχειρήσετε να εμφανίσετε βιντεοκάμερα γιατί ο φύλακας δεν θα σας επιτρέψει να τραβήξετε πλάνα. Εγώ, για να το κάνω, χρειάστηκε να συναντήσω τον ίδιο τον Δήμαρχο ο οποίος μου έδωσε άδεια βιντεοσκόπησης γιατί θεώρησε ο άνθρωπος ότι με το βίντεο θα προβληθεί καλύτερα το υπέροχο κτίριο και τα εκθέματα. Ευτυχώς ο συγκεκριμένος Δήμαρχος έχει ευρύτητα πνεύματος. Έχει τύχει να μου απαγορεύσουν τη βιντεοσκόπηση σε ανοικτούς αρχαιολογικούς χώρους μόλις είδαν ότι χρησιμοποιώ τρίποδο, όπως έγινε στη Λίνδο της Ρόδου, στη Λέσβο και προσφάτως στην Ικαρία και στη Λήμνο. Λες και τα κουνημένα πλάνα που είναι τραβηγμένα από κινητά τηλέφωνα θα διαφημίσουν καλύτερα την αρχαία μας κληρονομιά! Αυτές οι αγκυλώσεις και οι εμμονές σε απηρχαιωμένους νόμους θα μας φάνε...

Τα Χριστούγεννα του 2012, που είχαμε έρθει και πάλι στη Λέρο, ο νερόμυλος της Αγίας Μαρίνας ήταν βαμένος και περιποιημένος. Δεν γνωρίζω εάν ο μύλος αυτός ανήκει σε ιδιώτη ή στον Δήμο. Θεωρώ όμως ότι το ελάχιστο που θα μπορούσε να κάνει ο ιδιοκτήτης της παρακείμενης ταβέρνας, που έχει το ίδιο όνομα, θα ήταν να τον βάψει, ασχέτως εάν είναι δικός του ή ξένος. Μπροστά στο μαγαζί του είναι άλλωστε ο νερόμυλος με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Μπορεί να επικαλεστεί βεβαίως την οικονομική κρίση ή το capital control. Άντε μετά να του ζητήσεις τα ρέστα!

Σε όσους δεν αρέσει η μοναξιά υπάρχει και οργανωμένο camping λίγο πριν τον Ξηρόκαμπο. Εμείς πάντως δεν τιμάμε γενικώς τους οργανωμένους χώρους κατασκήνωσης, και γιατί πιο καλή η μοναξιά, και γιατί μετά την τοποθέτηση των φωτοβολταϊκών (να είσαι καλά Αντώνη Πονηράκη και Μάκη Κατσαρέ) είμαστε πια αυτόνομοι σε ηλεκτρική ενέργεια.

Η πρόσβαση στις περισσότερες παραλίες της Λέρου γίνεται οδικώς. Υπάρχουν ωστόσο πολλές αγαπησιάρικες αγκαλιές που είναι προσβάσιμες μόνο από τη θάλασσα ή με ποδαρόδρομο. Είναι αυτές οι στιγμές που μας λείπει το μικρό φουσκωτό και το θυμόμαστε με νοσταλγία. Ίσως μπορέσουμε να αποκτήσουμε στο εγγύς μέλλον ένα συμβατικό, ας είναι και κινέζικο, ώστε να περιπλανηθούμε στα γύρω νησιά, που και πολλά είναι και αξιόλογα. Κάλυμνος, Τέλενδος, Αρχάγγελος, Λειψοί, Μαράθι, Αρκοί, Πάτμος και πάει λέγοντας. Όταν και όποτε βεβαίως έρθουμε και πάλι στη Λέρο.

Η αγορά της Λέρου έχει είδη διατροφής και μπακαλικής για όλα τα γούστα. Θα βρείτε επίσης φιάλες υγραερίου σε super market του Λακκιού (λίγο μετά το βενζινάδικο στον δρόμο προς Αγία Μαρίνα), νερό στο λιμάνι και στην Αγία Μαρίνα (από τα pillars) ενώ άνεση υπάρχει στα ΑΤΜ, σε αντίθεση με την Αθήνα που γίνεται το έλα να δεις! Πού φθάσαμε! Να είναι κριτήριο η μικρή ουρά μπροστά στα ΑΤΜ των τραπεζών! Και πού είσαι ακόμη...

Στα αξιοπερίεργα να μην ξεχάσω να αναφέρω το σήμα της ΠΑΕ "Ολυμπιακού" και το έτος 2001 πάνω σε καμπάνα της Παναγιάς του κάστρου! Θα πρόκειται μάλλον για τάμα, σε εκπλήρωση κάποιας επιθυμίας για πρόκριση της ομάδας στο Champions League, γιατί δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο Κόκκαλης (αυτός δεν ήταν τότε πρόεδρος;) προσέφερε μια καμπάνα σαν χορηγία στην εκκλησία της Παναγιάς!

Και μια τελευταία σύσταση : Αν βρεθείτε κάποτε στην Αγ. Μαρίνα, καθήστε να φάτε ένα γλυκό στο "Παραδοσιακό". Αυτό με τις πράσινες καρέκλες και τον βασιλικό, όπως φαίνεται στην προτελευταία φωτογραφία. Όποιο γλυκό και αν προτιμήσετε είναι εξαιρετικό. Κατά προτίμηση παραγγείλετε καταίφι ή ρεβανί με παγωτό. Θα με θυμηθείτε! Ορίστε και το site : http://www.glykesistories.gr/zaxaroplasteia/3318/To-Paradosiako-tis-Lerou