Rib and Sea

Επιμέλεια : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Έκλεισε ήδη 70 χρόνια μοναστικής ζωής ο Γέροντας Ευδόκιμος (κατά κόσμον Αντώνιος Φραγκουλάκης), έχοντας πια, σε ηλικία 92 ετών, συνδέσει άρρηκτα το όνομά του με την εκπληκτική Μονή Παναχράντου - Αγ. Παντελεήμονος στην Άνδρο. Εξεπλάγην, για να είμαι ειλικρινής, όταν έδειξε πως με θυμάται από την τελευταία (προ οκτώ ετών) επίσκεψή μου στο μοναστήρι!

Σε περίοπτη θέση η Μονή Παναχράντου πάνω από την Χώρα της Άνδρου, με τον κάμπο της Μεσσαριάς και τη θάλασσα να απλώνονται στα πόδια της. Κτισμένη το 961 μ.Χ. από τον Αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά, η Μονή ευτύχησε να φιλοξενεί κάποτε περί τους 400 μοναχούς ενώ διέθετε κτηματική περιουσία στο μεγαλύτερο μέρος της Άνδρου, καθώς επίσης και μετόχια στην Κωνσταντινούπολη, τη Χίο, τη Μυτιλήνη, τη Ρόδο και τη Σμύρνη. Η περιουσία αυτή για να διατηρηθεί ανάγκασε τους μοναχούς να ταξιδεύουν πολύ, γεγονός που συνετέλεσε ώστε να συγκεντρωθούν στη Μονή πάρα πολλά κειμήλια καθώς και πλήθος Αγίων Λειψάνων, με σημαντικότερο την κάρα του Αγ. Παντελεήμονος.

Η μεγάλη αυτή ανάπτυξη της Μονής Παναχράντου ώθησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο να την ανακηρύξει το 1683 σε Σταυροπηγιακή, γεγονός πού έδωσε μεγάλη ανεξαρτησία στη Μονή και πολλά προνόμια.

Την περίοδο της Επανάστασης του 1821, πρώτοι οι μοναχοί της Παναχράντου κήρυξαν την επανάσταση στο νησί και ιστορικοί της εποχής αποδίδουν την πρώτη επαναστατική ενέργεια σ' αυτούς. Επίσης, ο Παναχραντινός μοναχός και Μητροπολίτης Κέας και Θερμίων Νικόλαος Ρούσσος ευλόγησε τα όπλα της επανάστασης, που άρχισε στη Μολδοβλαχία από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, τον Φεβρουάριο του 1821.

Όταν εισέρρευσαν οι πρόσφυγες από την Μικρά Ασία, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος δέχτηκε να απαλλοτριωθούν μεγάλα τμήματα της περιουσίας των μοναστηριών, για να ενισχυθούν οι άποροι και ακτήμονες πρόσφυγες. Από τη Μονή Πανάχραντου πήραν όλα τα κτήματα πού είχε αυτή εκτός Άνδρου, καθώς και τα μισά περίπου από αυτά πού είχε πάνω στην Άνδρο.

Το δεύτερο περιστατικό συνέβη κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής. Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων, που βρίσκονται ακόμα εν ζωή, ο τότε Ηγούμενος της Μονής παρουσιάστηκε χωρίς φόβο μπροστά στον Γερμανό διοικητή και τον παρακάλεσε να τους επιτρέψει να σιτίζουν παιδιά από τα χωριά της Άνδρου, αίτημα που έγινε δεκτό. Έτσι πολλοί σήμερα οφείλουν ευγνωμοσύνη στη Μονή, αφού τα πολλά ζώα που διέθετε και η ακούραστη προσφορά των μοναχών βοήθησαν στο να μην πεθάνουν αρκετοί από την πείνα.

Τα χρόνια που ακολούθησαν η Μονή άρχισε να φθίνει σε έμψυχο δυναμικό, με αποτέλεσμα πριν μερικά χρόνια να μείνει μόνο ένας μοναχός. Παρ' όλα αυτά, αντί η Μονή να πέσει σε παρακμή, ανακαινίστηκε πλήρως από τον έναν αυτόν καλόγερο ο όποιος, μάλιστα, με την βοήθεια πολλών κατοίκων της Άνδρου, έκανε όλα τα έργα χωρίς να χαλάσει την παραδοσιακή εικόνα του μοναστηριού. Ο μοναχός αυτός είναι ο Αρχιμανδρίτης Ευδόκιμος (κατά κόσμον Αντώνιος Φραγκουλάκης) που είναι σήμερα Ηγούμενος στο Μοναστήρι. Σήμερα είναι εγγεγραμμένοι στο μοναχολόγιο τέσσερις μοναχοί, που συνεχίζουν με τη φιλοξενία τους και το έργο τους την προσφορά της Μονής.

Παρ' όλο τον αγώνα που έχει δώσει ο γέροντας Ευδόκιμος για να συντηρήσει και να επισκευάσει τμήματα της Μονής που έχουν υποστεί φθορές κατά την διάρκεια του χρόνου, η Αρχαιολογική Υπηρεσία τον διώκει δικαστικά γιατί δεν πήρε την άδειά της! "Τους ειδοποιούμε κατά καιρούς για τις φθορές", λέει ο γέροντας Ευδόκιμος, "και μας λένε να τις αφήσουμε ώς έχουν και θα επιληφθούν αυτοί. Περνούν όμως χρόνια μέχρι να εμφανιστούν κι εγώ δεν μπορώ να αφήσω το μοναστήρι στην τύχη του"!

Ευχαριστούμε τη "FAST FERRIES" για τη μεταφορά μας στην Άνδρο.