Rib and Sea
Χάθηκε «κι άλλη μια τεράστια ευκαιρία» για συστηματικές μεταρρυθμίσεις.
Του Διονύση Ρ. Ρηγόπουλου*
Πρόσφατα ψηφίστηκε το αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο με τίτλο «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις». Μεγάλο μέρος του νομοσχεδίου αφορούσε την «Ψηφιακή Διακυβέρνηση», ψηφιακά μητρώα και λειτουργίες.
Κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου στις αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής υπεβλήθη μια τροπολογία/προσθήκη για να δημιουργηθεί «Ενιαία Ψηφιακή Αποτύπωση της Δομής και της Στελέχωσης του Δημοσίου». Ο Οργανισμός Ανοιχτών Τεχνολογιών (ΕΕΛΛΑΚ) και η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάδος (ΔΔΕ) επιχείρησαν να κλείσουν ένα σοβαρό κενό που εκτείνεται σε όλο το κράτος.
Η ολοκληρωμένη πρόταση των δύο φορέων περιλαμβάνει την τροπολογία, αιτιολόγηση και ιστορικό, και τη σύσταση να υλοποιηθεί κατ’ επέκταση του συστήματος «Διαύγεια» για λόγους ταχύτητας και κόστους.
Ιστορική αναδρομή
Προ τριετίας, ο ΕΕΛΛΑΚ είχε υποβάλει την ίδια πρόταση, προς ένταξη στο νομοσχέδιο της Κινητικότητας. Τότε, την είχε υποστηρίξει θερμά ο Υπουργός που τώρα την αγνόησε. Ορθώς ο νυν Υπουργός είχε στηλιτεύσει την τότε Κυβέρνηση, λέγοντας στην Υπουργό που είχε απορρίψει την τροπολογία ότι έφτιαχνε «ένα υποτιθέμενο ηλεκτρονικό οργανόγραμμα, μόνο και μόνο για την παρούσα [εθελούσια] κινητικότητα, μόνο και μόνο για να μπορεί να υλοποιεί ευκολότερα το ρουσφέτι» και «το κυριότερο, χάνετε κι άλλη μια τεράστια ευκαιρία».
Η ενιαία ψηφιακή αποτύπωση της δομής και της στελέχωσης είναι μια απλή, γρήγορη και ελαχίστου κόστους υποδομή για να γνωρίζουμε και να καταγράφουμε την οργάνωση και τη στελέχωση του Δημοσίου. Θα περίμενε κανείς η τροπολογία που πρότειναν στη Βουλή ο ΕΕΛΛΑΚ με την ΔΔΕ να υπερψηφιζόταν ασμένως από όλους. Είναι γενική η δυσφορία για την κακοδιαχείριση των πόρων του Δημοσίου και για την ασαφή εικόνα των Υπηρεσιών του.
Η πρόταση εκείνη δεν είχε προκύψει ξαφνικά. Είχε ωριμάσει ενσωματώνοντας εμπειρία και πολλές εποικοδομητικές παρατηρήσεις, ώστε να εξασφαλιστεί, απλά και γρήγορα, μια αποτύπωση πλήρης, αξιόπιστη, ελεύθερα προσβάσιμη και με πλήρες ιστορικό όλων των μεταβολών. Η προτεινόμενη αποτύπωση καταγράφει, συστηματικά και αδιάλειπτα, κεφαλαιώδους σημασίας για την αναπτυξιακή και αναδιοργανωτική προσπάθεια δεδομένα:
(1) τη δομή όλων των φορέων και
(2) τη στελέχωση των μονάδων τους.
Παρά την απόρριψη εκείνης της πρότασης, η ψηφιακή αποτύπωση έλαβε εκτεταμένη δημοσιότητα. Τη θερμή υποδοχή στο 9ο Ετήσιο Συνέδριο της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος ακολούθησαν άρθρα σε έγκριτα περιοδικά, σε εφημερίδες και σε διαδικτυακά μέσα, και παρουσιάσεις σε σημαντικά συνέδρια και σε ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές. Η χρησιμότητα και επιτακτική ανάγκη αυτής της αποτύπωσης τονίστηκαν από τους διεθνούς αναγνώρισης πανεπιστημιακούς Μιχαήλ Ιακωβίδη (στον συλλογικό τόμο «Πέρα από τη Λιτότητα», 11/2017) και Διομήδη Σπινέλλη (στην έρευνα της διαΝΕΟσις «Ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Ελλάδα» 3/2018).
Πρόσφατα, στις 30.7.2019, ο ΕΕΛΛΑΚ επανέφερε το θέμα στη Βουλή, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου για το Επιτελικό Κράτος. Ο Υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης ανταποκρίθηκε θετικά αλλά δε δεσμεύτηκε για την ένταξή του σε νομοσχέδιο.
Έκτοτε, η ψηφιακή αποτύπωση του Δημοσίου δεν έχει προβλεφθεί σε κανένα νομοσχέδιο.
Η υποβληθείσα τροπολογία
Λογικά, θα περίμενε κανείς η τροπολογία που πρότειναν στη Βουλή ο ΕΕΛΛΑΚ με την ΔΔΕ να υπερψηφιζόταν ασμένως από όλους. Είναι γενική η δυσφορία για την κακοδιαχείριση των πόρων του Δημοσίου και για την ασαφή εικόνα των Υπηρεσιών του.
Η ενιαία ψηφιακή αποτύπωση της δομής και της στελέχωσης είναι μια απλή, γρήγορη και ελαχίστου κόστους υποδομή για να γνωρίζουμε και να καταγράφουμε την οργάνωση και τη στελέχωση του Δημοσίου.
Εξ άλλου, όσοι ενδεχομένως έχουν αντιρρήσεις για τη δημιουργία της ψηφιακής αποτύπωσης, ουδέποτε τις διατύπωσαν. Η αποτύπωση που (ξανα)πρότειναν οι δύο έγκριτοι φορείς θα είναι, όταν δημιουργηθεί, απτή απόδειξη πραγματικής αλλαγής στον τρόπο διαχείρισης των πόρων του Δημοσίου. Γι’ αυτό πρέπει να γίνει αμέσως, ώστε να ενισχύσει την εμπιστοσύνη προς τη διακυβέρνηση. Παράλληλα, θα αρχίσουν να συλλέγονται πολύτιμα δεδομένα του Δημοσίου, χρήσιμα τόσο για την ορθολογική αξιοποίηση των πόρων του όσο και για την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων.
Η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη «Ως Πρωθυπουργός της Ελλάδος αρνούμαι να αποδεχτώ ότι δεν μπορούμε πρώτα απ’ όλα εμείς οι ίδιοι να βάλουμε σε τάξη τα του οίκου μας» τα λέει όλα!
Ένα κράτος που δεν έχει άμεσα διαθέσιμα τα στοιχεία της οργάνωσης και της στελέχωσής του, δεν εμπνέει εμπιστοσύνη ούτε σε πολίτες ούτε σε επενδυτές. Πολύ δε περισσότερο, όταν δεν αντιλαμβάνεται καν το πρόβλημα από την έλλειψη αυτών των δεδομένων.
Πού βρισκόμαστε σήμερα
Δυστυχώς, και με το αναπτυξιακό πολυνομοσχέδιο, χάθηκε και πάλι μια τεράστια ευκαιρία. Όμως η πρόταση για την υλοποίηση της ψηφιακής αποτύπωσης προς τη νέα Κυβέρνηση παραμένει.
Δυστυχώς, και στο νομοσχέδιο που μόλις ψηφίστηκε, νίκησε και πάλι το «δε θέλουν». Αν όχι, η πρόταση θα ενταχθεί πολύ σύντομα σε επόμενο νομοσχέδιο.
Πρέπει, πάντως, να σημειωθεί ότι ούτε ένας ή μία από τους βουλευτές έκανε την παραμικρή αναφορά στην τροπολογία του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών και της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος.
* Ο δρ. Διονύσης Ρ. Ρηγόπουλος είναι μηχανικός με ειδίκευση στην υπολογιστική μοντελοποίηση, πρώην Επιθεωρητής-Ελεγκτής Δημόσιας Διοίκησης [2009-2018] και μέλος της ομάδας εργασίας για την ανοιχτή διακυβέρνηση του Οργανισμού Ανοιχτών Τεχνολογιών.