Rib and Sea

Το σωσίβιο, το quick stop και η ζώνη σώζουν ζωές

Οι γέροι του Muppet καθ' οδόν προς το "Άγιο" Όρος. Λίμνη Κερκίνη.

ΜΕΡΟΣ Γ' : ΣΤΟΝ ΜΑΓΙΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗ

Κείμενο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος

Φωτογραφίες : Μπάμπης Κωνσταντάτος - Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Βίντεο - Επιμέλεια : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Καμαρωτοί και ατάραχοι ποζάρουν οι αργυροπελεκάνοι θαρρείς και είναι σε πασαρέλα! Αφήσαμε πίσω μας τη σμαραγδένια λίμνη του Σκρα και, προτού καταλήξουμε στην Ουρανούπολη, πήραμε τους δρόμους σε αναζήτηση ενός άλλου επίγειου παράδεισου, που ακούει στο όνομα λίμνη Κερκίνη. Είχα περάσει από κει παλαιότερα, δεν βρήκα όμως την ευκαιρία να μπω σε βάρκα, κυρίως λόγω της πίεσης του χρόνου, δεδομένου ότι ο προορισμός μας, τότε, ήταν άλλος. "Αφού δεν μπήκες στο βουλιαγμένο δάσος με βάρκα, είναι σαν να μην πήγες στην Κερκίνη", έλεγε συνεχώς ο Μπάμπης. Δεν μπορούσα παρά να του δώσω βάση αυτή τη φορά, γιατί είχα πλέον το παράδειγμα της σμαραγδένια λίμνης...

Γεμάτο το καπό και το ψυγείο του camper από πεταλούδες που αυτοκτόνησαν! Οι μπάρες δεν μας απασχόλησαν σ' εκείνη την περιοχή γιατί ήμαστε, απλώς, εκτός βολής... Μπόμπολα! Σύνορα Βουλγαρίας είχαμε πιάσει άλλωστε. Μπορεί να μην υπήρχαν διόδια, πλησιάζοντας όμως στην Κερκίνη μας την έπεσαν οι... πεταλούδες! Τόσες πεταλούδες μαζεμένες, ιδίου μεγέθους μάλιστα και χρώματος, πρώτη φορά βλέπαμε! Χιόνιζε πεταλούδες, κανονικά! Νομίζαμε στην αρχή ότι ήταν ξερά φύλλα που έφευγαν από την καρότσα του προπορευόμενου φορτηγού."Πέρασέ τον μωρέ, που μας φλόμωσε στο ξερό φύλλο", είπα του Μπάμπη. Μόλις όμως προσπεράσαμε το φορτηγό, τα "ξερά φύλλα" πλήθυναν! Μόνο όταν άρχισαν τα συμπαθή ιπτάμενα να "αυτοκτονούν" επάνω στο παρμπρίζ του camper καταλάβαμε ότι δεν πρόκειται για φύλλα! Όταν φθάσαμε στην Κερκίνη και παρκάραμε σε ένα απίστευτο "μπαλκόνι" πάνω απ' τη λίμνη, διαπιστώσαμε ότι ολόκληρη η πρόσοψη του αυτοκινήτου είχε μετατραπεί σε... νεκροταφείο πεταλούδων!

Κατά την συνήθη μου τακτική πήρα τα "όπλα" της δουλειάς επ' ώμου και άρχισα να "βομβαρδίζω" το τοπίο. Ο Μπάμπης πήρε το δικό του "όπλο" και απομακρύνθηκε, ακολουθώντας το ανάχωμα της λίμνης ανατολικά. "Είναι μαζεμένα πουλιά εκεί και έχει θέμα", είπε, ενώ απομακρυνόταν...

Παρκάραμε σε περίοπτη θέση πάνω απ' τη λίμνη. Το τοπίο της λίμνης είναι πάντως, από κάθε άποψη, εκπληκτικό. Όλα εδώ κυλούν στους δικούς τους ρυθμούς. Οι άνθρωποι, τα άλογα, τα πουλιά, οι βάρκες, οι... αναστενάρηδες! Γι' αυτούς άλλωστε είχαμε φροντίσει να είμαστε εκεί, παραμονή της γιορτής του Αγίου Κωνσταντίνου. Με είχε ζαλίσει ο Μπάμπης με τις περιγραφές του για τους αναστενάρηδες της Κερκίνης και ήμουν περίεργος να τους δω. "Δεν έχουν καμμία σχέση μ' εκείνους που δείχνει κάθε χρόνο η τηλεόραση. Αυτοί είναι απίστευτοι! Άσε που δεν επιτρέπουν καθόλου τη φωτογράφιση και τη βιντεοσκόπηση", έλεγε ο φίλος εξάπτοντας την φαντασία μου. "Τι περίεργη σύμπτωση. Ούτε στο Άγιο Όρος επιτρέπεται η φωτογράφιση", σκέφτηκα...

Η ιππασία είναι μια απ' τις δραστηριότητες των επισκεπτών στη λίμνη Κερκίνη.Μεσολάβησε βέβαια ένα μάθημα μαγειρικής, στη χανούτα, από τον ιδιοκτήτη της, και ένα παγωτό καϊμάκι από γάλα βοδιού που φρόντισε να μας φέρει ο "πελεκάνος". Καλά περνούσαμε, τρεχούμενο νερό και παροχή ηλεκτρικού ρεύματος υπήρχαν σε απόσταση βολής, μπήκαμε κατά τις 6.30 το απόγευμα και στη βάρκα και ήρθε το γλυκό και έδεσε. Όσα ακολούθησαν και όσα είδαν τα μάτια μου ακόμη δεν τα πιστεύω! Άνοιξε η πόρτα του παράδεισου και όλα τα ιπτάμενα του ουρανού συγκεντρώθηκαν μπροστά μας και πόζαραν για φωτογράφιση! "Πώς μου επιτρέπει ο Θεός να βλέπω τον παράδεισο αφού υπέπεσα στο προπατορικό αμάρτημα;", μονολόγησα κάποια στιγμή εκστασιασμένος, προκαλώντας το γέλιο των υπολοίπων επιβατών της μπλάβας.

Αμέτρητος ο αριθμός των πουλιών που συγκεντρώνονται στα νερά της λίμνης. Αργυροπελεκάνοι, σταχτοτσικνιάδες, ερωδιοί, όλοι ήταν συγκεντρωμένοι στο απίστευτο σκηνικό ενός βυθισμένου δάσους. Κλαδιά στολισμένα με όλα τα πτηνά του Θεού, Χριστουγεννιάτικα δένδρα θαρρείς, με ζωντανά στολίδια που κάθονταν και μας κοίταζαν, κολυμπούσαν, καταδύονταν, πόζαραν ατάραχα μπροστά στους φακούς των φωτογραφικών μηχανών! Κάποια στιγμή τα έχασα! Καθόμουν απλώς και κοιτούσα, θέλοντας να πάρω για πάντα μαζί μου εκείνες τις εικόνες, ανήμπορος πια να ασχοληθώ με τη φωτογράφιση και τη βιντεοσκόπηση! Εδώ που η φωτογράφιση σχεδόν "επιβαλλόταν", εγώ μίσησα την φωτογραφική! Η μπλάβα κυλούσε εν τω μεταξύ αργά και αθόρυβα στο νερό, με την τεράχρονη εξωλέμβια να έχει σιγήσει κι' αυτή σεβόμενη την συναυλία της Φύσης...

Και για να σας απαλλάξω από τον κόπο να ψάχνετε στο διαδίκτυο για πληροφορίες γύρω από το θαύμα αυτό της Φύσης, που δημιουργήθηκε ωστόσο με ανθρώπινη παρέμβαση το 1932, ρίξτε μια γρήγορη ματιά στις πιο κάτω πληροφορίες που άντλησα απ' το διαδίκτυο (Βικιπαίδεια).

Σαν στολισμένα δένδρα Χριστουγέννων μοιάζουν τα δένδρα της λίμνης! Η Κερκίνη δημιουργήθηκε το 1932, όταν έγινε το φράγμα στην περιοχή του Λιθότοπου, ώστε να συγκρατεί τα νερά του ποταμού Στρυμόνα και αργότερα χρησιμοποιήθηκε σαν μέρος αποθήκευσης νερού για την άρδευση της πεδιάδας του Νομού. Το 1982, λόγω της μείωσης της χωρητικότητας της λίμνης εξαιτίας των φερτών υλών από τον Στρυμόνα, κατασκευάστηκε νέο φράγμα. Η έκταση της λίμνης ποικίλλει από 54.250 έως 72.110 στρέμ. ανάλογα με την εποχή. Θαυμασμό προκαλούν τα παραποτάμια δάση, τα νούφαρα, και η ποικιλία των ψαριών που αποτελούν και πηγή εισοδήματος για πολλούς κατοίκους της περιοχής. Η λίμνη τροφοδοτείται με νερό κυρίως από το Στρυμόνα και λιγότερο από τους Κερκινίτη και Κρούσια.

Εικόνες απίστευτης ομορφιάς που μόνο η Φύση μπορεί να συνθέσει. Η Κερκίνη προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ και αποτελεί περιοχή του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Φύση 2000». Στην περιοχή της Κερκίνης συναντούμε πολλά είδη θηλαστικών όπως το τσακάλι, το λύκο, την αγριόγατα, τη βίδρα, τη νυφίτσα, το ζαρκάδι, το λαγό, το αγριογούρουνο κ.λ.π. Υπάρχουν 10 είδη αμφίβιων και περίπου 20 είδη ερπετών. Η ιχθυοπανίδα είναι επίσης πλούσια αφού υπάρχουν 30 είδη ψαριών με κυριότερα τα χέλια. Στην περιοχή γύρω από τη λίμνη έχουν καταγραφεί περίπου 300 είδη πουλιών. Ο Αργυροπελεκάνος και η Λαγγόνα που ζουν εκεί είναι μοναδικά στον κόσμο είδη, απειλούμενα με εξαφάνιση. Υπάρχουν και πολλά σπάνια αρπακτικά όπως ο χρυσαετός, ο βασιλαετός, ο πετρίτης, ενώ η περιοχή αποτελεί μοναδικό πεδίο έρευνας σχετικά με τους υγρότοπους και τη διαχείριση τους.

Χαμηλές πτήσεις...Τα τελευταία χρόνια η Κερκίνη γνωρίζει μεγάλη τουριστική ανάπτυξη και με την ελεγχόμενη αξιοποίησή της βοηθά και στην ενίσχυση των εισοδημάτων των κατοίκων της περιοχής. Οι σημαντικότερες απειλές για τη λίμνη, εκτός από τις φερτές ύλες του Στρυμόνα, είναι η ρύπανση του Στρυμόνα, η παράνομη υλοτόμηση, η παράνομη αλιεία, το παράνομο κυνήγι, οι επισκέψεις στις αποικίες των πουλιών που έχουν αρνητικές συνέπειες στην αναπαραγωγή τους και η ανύψωση αναχωμάτων που συντελεί στην ελάττωση των ειδών των ψαριών. Στη λίμνη ζει και ο μεγαλύτερος πληθυσμός βουβαλιών στην Ελλάδα: υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 500. Η λίμνη και η περιοχή γύρω από αυτή προσφέρεται για περιβαλλοντική εκπαίδευση και αποτελεί ιδανικό μέρος για την ανάπτυξη του οικοτουρισμού ώστε να συγκεντρώνει πλήθος ανθρώπων που αγαπούν τις ειδικές μορφές τουρισμού και την οικολογία.

Άργησα πάντως πολύ να συνέλθω από το σοκ εκείνης της απογευματινής βαρκάδας! Ήμουν άλλωστε ο μόνος από τους δέκα περίπου επιβάτες της μπλάβας ο οποίος συμμετείχε για πρώτη φορά σ' εκείνη την πανδαισία. Οι υπόλοιποι ήταν ήδη μυημένοι.

Να είστε φρόνιμοι όταν φεύγω! Ήταν περασμένες 8 το βράδυ, όταν παρκάραμε το camper κοντά στην παροχή του ρεύματος και αποφασίσαμε να πάμε με τα πόδια μέχρι το χωριό για να δούμε την προετοιμασία των αναστενάρηδων. Φθάσαμε στο σπίτι όπου ήταν συγκεντρωμένοι οι περιπατητές του κάρβουνου, με αρκετό κόσμο να προσπαθεί έξω από τα σιδερόφραχτα παράθυρα να δει τι διαδραματίζεται στο εσωτερικό. Κάποιος - ο πιο "πιστός" ίσως; - τοποθέτησε μερικές εικόνες σε μια γωνιά του δωματίου, στη συνέχεια τις κάπνισε με το θυμιατό, περιφέροντας στη συνέχεια το καπνίζον σκεύος ανάμεσα στους υποψήφιους coal walkers. Απόλυτη ησυχία, άνθρωποι εκστασιασμένοι, που "μάζευαν" με τις παλάμες των χεριών τους τον καπνό από τα θυμιατά, εικόνες που άλλαζαν χέρια, κόκκινα μαντήλια, από αυτά που φορούν οι cow boys του Texas στον λαιμό.

Αρμονική συνύπαρξη...Κάποια στιγμή άρχισαν να κτυπούν τα ταμπούρλα και να ηχούν τα λαούτα σε ένα δυνατό και μονότονο ρυθμό. Ένας μετά τον άλλο καμμιά δεκαριά άνθρωποι, άνδρες και γυναίκες, άρχισαν να χοροπηδούν ακολουθώντας τα βήματα ενός άγνωστου χορού που θύμιζε τους χορούς των ιθαγενών της κεντρικής Αφρικής. Όλοι έμοιαζαν να είναι εκτός τόπου και χρόνου. Κάποιοι έβγαιναν έξω απ' το δωμάτιο, συνεχίζοντας να χοροπηδούν, βολτάριζαν χορεύοντας μέχρι την κουζίνα του σπιτιού, και επέστρεφαν στο κυρίως δωμάτιο όπου ενώνονταν με τους υπολοίπους. Ζέστη, καπνός, ιδρώτας, φασαρία, εικόνες, μαντήλια, χορευτές ξυπόλητοι, και άλλοι με πολύχρωμες κάλτσες, και ένας κόσμος που δεν συμμετείχε αλλά παρακολουθούσε σιωπηλός και περίεργος να δει πού πάει το πράγμα...

Καλώς ορίσατε!Δεν άντεξα να μείνω άλλο. Τα έβαλα κάποια στιγμή με τον εαυτό μου. "Μα είναι δυνατόν να παρακολουθείς τέτοιες τελετές;", του είπα. "Σε τι διαφέρουν δηλαδή αυτοί από τους παγανιστές και τους ειδωλολάτρες της ζούγκλας που χορεύουν εκστασιασμένοι γύρω από τα τοτέμ τους; Θα ανεχόταν ο Ιησούς να βλέπει όλους αυτούς τους πυροβολημένους να χοροπηδούν γίρω απ' τις εικόνες εάν ερχόταν και πάλι στη θεότρελλη αυτή γωνιά του πλανήτη;".

Μ' αυτές τις σκέψεις τράβηξα τον Μπάμπη παράμερα και του είπα : "Όχι άλλο κάρβουνο ρε! Πάμε να φύγουμε. Αηδίασα. Δεν θέλω να τους δω άλλο αυτούς, που χοροπηδούν επάνω στη φωτιά. Ούτε σήμερα ούτε αύριο. Αυτή είναι ξεφτίλα, δεν είναι Χριστιανισμός"... Και φύγαμε...

Επέστρεψα στο camper και έφερα στο μυαλό μου τους αργυροπελακάνους και τους σταχτοτσικνιάδες. Αυτούς ήθελα να πάρω μαζί μου στο Άγιο Όρος. Πόσο "Άγιο" όμως είναι πια κι' αυτό, έμελλε να το διαπιστώσουμε δύο ημέρες αργότερα...

Μαύρο-άσπρο. Η αρμονία των αντιθέσεων. Πού αλλού μπορεί κανείς να απολαύσει μ' αυτόν τον τρόπο τη μαγεία της Φύσης; Και τώρα οι δυο μας! Απρόσκλητος επισκέπτης ή μετανάστης;
Πώς έτσι μόνος; Έκτακτη Γενική Συνέλευση! Πτήση σε σχηματισμό! Χωρίς λόγια...
Η ευρύτερη περιοχή της λίμνης στον χάρτη. Κάθονται σε όποιο κλαδί εξέχει απ' το νερό! Πολύ άργησε να έρθει το φαί... Κοσμοσυρροή!
Τουριστικός χάρτης της λίμνης. Μαύροι ή άσπροι, μικροί ή μεγάλοι, όλοι τα βρίσκουν.  Διάδρομος ελεύθερος για απογείωση!  Ο επιβλέπων... αφ' υψηλού!
 Όροφος και διαμέρισμα!  Θα μπορούσε να είναι και καλαμιά στον κάμπο...  Δεν πάω πουθενά, πουθενά, εδώ θα μείνω!  Έχε το νου σου. Αυτοί οι τουρίστες αρχίζουν και γίνονται ενοχλητικοί.
Μοναξιές...   Τρεχάτε ποδαράκια μου!  Καχυποψία...  Καλό ταξίδι, να μας ξανά' ρθετε!

 Ευχαριστώ τον Βασίλη Αραμπατζή και τον συνάδελφο και φίλο μου Μπάμπη Κωνσταντάτο για την φιλοξενία και την κάλυψη των εξόδων του ταξιδιού.