Rib and Sea

Του Ανδρέα Φουράκη.

Ο χαρταετός έθιμο της Καθαράς Δευτέρας; Όχι βέβαια!

Κατηγορηματικά όχι.

Το πέταγμα του χαρταετού, όπως το έχουν κατατάξει οι παιδικές αναμνήσεις μου στα Χανιά, δεν ήταν έθιμο της Καθαράς Δευτέρας όπως έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια. Ήταν ένα καθαρά αγορίστικο παιγνίδι που ξεκίναγε το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απριλίου και κορυφωνόταν στα μέσα του Μαϊου.

Όπως όλα τα παιδικά παιγνίδια το πέταγμα του χαρταετού ενεργοποιόταν ενστικτωδώς και ταυτόχρονα μια ορισμένη εποχή ακολουθώντας την άγραφη ιεράρχιση του παιδόκοσμου που κάθε εποχή ασχολιόταν και με άλλα είδη παιγνιδιών, όπως κυνήγι τον Οκτώβριο, ψάρεμα τον Αύγουστο κλπ. Στην ενεργοποίηση αυτής της δραστηριότητας συντελούσε η ψυχική διάθεση και η ανάταση ψυχής που προσέφερε απλόχερα η φύση την εποχή εκείνη, το τέλος του βαρύ χειμώνα, η αρχή της άνοιξης μα και το φούντωμα του αιώνιου πόθου του ανθρώπου να πετάξει σαν πουλί.

Ας δούμε λοιπόν πρώτα τι είναι ένας χαρταετός, πώς κατασκευάζεται, ποια τα επιμέρους τμήματά του και ποια η σημασία και η  επίδραση του στον παιδόκοσμο της μεταπολεμικής εποχής.

Ο χαρταετός είναι μια χειροποίητη, ελαφριά, πτητική κατασκευή που υπήρξε προπομπός των αεροσκαφών, αφού στέκεται στον αέρα με τις ίδιες αρχές που πετούν τα αεροπλάνα. Κινητήρια δύναμη ο αέρας. Όμως, ενώ τα αεροπλάνα μπορούν να πετάνε και με άπνοια, αφού με τους κινητήρες που διαθέτουν δημιουργούν το ρεύμα αέρος που χρειάζεται, ο χαρταετός δεν μπορεί να πετάξει με άπνοια. Αποτελείται από 2 ουσιαστικά μέρη, το κεφάλι και την ουρά.

Το κεφάλι αποτελείται από καλαμένιο σκελετό επενδεδυμένο από κόλα χαρτιού και η ουρά από θύσανους χαρτιού που είναι δεμένοι σε όλο το μήκος του σπάγγου που αποτελεί την ουρά. Το συνηθισμένο ύψος του κεφαλιού ήταν από 80 εκατοστά έως 1 μέτρο, χωρίς αυτό να αποτελεί εμπόδιο για να κατασκευάζουν μερικοί και αετούς με ύψος κεφαλιού έως και 1,5 μέτρο.

Ας γυρίσουμε όμως πίσω στο 1955, στη γειτονιά και το παιδομάνι που μόνο του εφεύρισκε τη διασκέδαση του και κατασκεύαζε τα παιγνίδια του και φυσικά και τον χαρταετό.

Μέσα Μαρτίου. Το κρύο του Φλεβάρη έχει σπάσει, ο ουρανός έχει καθαρίσει από τα σύννεφα και οι ακτίνες του ήλιου διαπερνούν την καθαρή ατμόσφαιρα αρχίζοντας να ζεσταίνουν τη γη που στέλνει ένα ελαφρό ανοδικό αεράκι ψηλά.  

Και να κάπου στον ορίζοντα ο πρώτος χαρταετός εμφανίζεται ξαφνικά να λικνίζεται περήφανα.
Συναγερμός στη γειτονιά μας. Τα χειμωνιάτικα παιγνίδια μπαίνουν στην άκρη αυτομάτως σε όλες τις γειτονιές και τις αλάνες. Ναι, έχει έρθει η ώρα του χαρταετού.

Η παρέα συσκέπτεται. Η γειτονιά μας θα φτιάξει και θα πετάξει το δικό της χαρταετό. Η προσπάθεια θα είναι συλλογική όπως και τα έξοδα. Ο πιο έμπειρος θα είναι ο πρωτομάστορας και οι υπόλοιποι θα βοηθούν, θα παρατηρούν και θα εκτελούν τις εντολές.

Τον επόμενο χρόνο θα ξέρουν και οι ίδιοι να κατασκευάσουν μόνοι τον χαρταετό τους. Εξάλλου σε κανένα κατάστημα δεν πωλούνται έτοιμοι χαρταετοί.

Συλλογικότητα.

Καλάμια, αλεύρι για αλευρόκολλα, κόλλα χαρτιού, αρμίδι, κερί για την καλούμπα και θύσανοι για την ουρά. Καθένας θα αναλάβει κάτι.

Το Κιοκιό θα πάει για καλάμια, ο Κυριάκος θα πάει στο φούρνο να φέρει αλεύρι για να φτιάξουμε την κόλλα, ο Μιχάλης στο βιβλιοπωλείο για μια κόλλα χαρτιού, ο Μανώλης κι ο Γιάννης θα ξαμολυθούν για χαρτιά, τα οποία με ψαλίδι θα κόβουν σε λεπτές λωρίδες των 30 εκατοστών για να φτιάξουν θυσάνους για την ουρά κι εγώ θα τρέξω για το αρμίδι και το κερί στο δερματεμπορικό.
Όλοι θα είμαστε συνεπαρμένοι από τη μαγική αίσθηση της δημιουργίας γιατί είμαστε μια ομάδα, μια ψυχή και αυτή η συλλογικότητα και οι αναμνήσεις που θα αφήσει είναι που θα σφυρηλατήσουν τη φιλία μεταξύ μας για μια ζωή. Ο χαρταετός μας θα είναι ο πρεσβευτής της γειτονιάς μας.

Σκελετός της κεφαλής-κατασκευή.

Χρειαζόμαστε ένα μεστό καλάμι από το οποίο θα βγάλουμε, σκίζοντάς το, 3 ισομήκη κομμάτια.
Το μεστό καλάμι πρέπει να είναι τουλάχιστον 2 ετών, δηλαδή να έχει ανθίσει μια φορά (να έχει βγάλει φούντα στην κορυφή). Όταν είναι μεστό και όχι ξερό διατηρεί μεγάλη αντοχή αλλά και την πρέπουσα ελαστικότητα στην αντίσταση του αέρα.

Μετά το σκίσιμο θα αμβλυνθούν προσεκτικά οι κοφτερές σαν μαχαίρι πλαϊνές επιφάνειες, να στρογγυλέψουν κάπως, και η ενέργεια αυτή θα προσδώσει ακόμα μεγαλύτερη αντοχή.

Τα καλάμια του σκελετού θα πρέπει να είναι ελαφριά, γι' αυτό το καλάμι δεν σκίζεται ακριβώς στη μέση αλλά στο 1/3 της διαμέτρου του.

Σταυρώνουμε τα δύο από τα τρία καλάμια ακριβώς στο μέσον τους, ώστε τεμνόμενα να σχηματίζουν ορθές γωνίες, και τα δένουμε σφιχτά με σπάγγο (σχήμα 1).

Μετά προσθέτουμε και το τρίτο καλάμι ώστε να τέμνει τις δύο ορθές γωνίες ακριβώς στη μέση, δηλαδή να σχηματίζονται τέσσερις γωνίες των 45 μοιρών και το δένουμε κι' αυτό (σχήμα 2).

Στα έξι άκρα των καλαμιών μικρές εγκοπές θα βοηθήσουν να δέσουμε περιφερειακά του σκελετού αρμίδι πάνω στο οποίο θα κολλήσει το χαρτί αλλά και θα κρατήσει σταθερό το εξάγωνο σχήμα που θα δημιουργηθεί (σχέδιο 3). Αυτός είναι ο σκελετός του χαρταετού.

Τέλειωμα του κεφαλιού.

Ξαπλώνουμε τη χαρτόκολλα χάμω και απάνω της βάζουμε τον σκελετό (σχήμα 4). Μετά με ψαλίδι θα κόψουμε γύρω-γύρω την κόλλα στο εξάγωνο σχήμα του σκελετού αφήνοντας ένα περιθώριο 3-4 εκατοστών που θα αλοίψουμε με αλευρόκολλα. Θα το τσακίσουμε προς τα μέσα ώστε να φυλακίσουμε τον περιφερειακό σπάγγο. Στέγνωμα στον ήλιο και έτοιμο το κεφάλι που η καλή του μεριά θα είναι αυτή που δεν φαίνονται τα καλάμια.

Η ουρά.

Βασικό μέρος του χαρταετού και απαραίτητο για την πτήση. Το μήκος της είναι περίπου πενταπλάσιο του ύψους της κεφαλής, δηλαδή 1 μέτρο ύψος = 5 μέτρα ουρά.

Το βάρος της εξαρτάται από την πυκνότητα των θυσάνων και πρέπει να ισορροπεί την αντίσταση του αέρα ώστε να κρατάει το κεφάλι χωρίς πλευρικές κλίσεις γιατί αυτός είναι ο ρόλος της.

Μετά τη δοκιμαστική πρώτη απόπειρα ανύψωσης του αετού θα προστεθεί ή θα αφαιρεθεί βάρος ώστε να βρεθεί ακριβώς το ιδανικό βάρος.

Ο Μανώλης κι ο Γιάννης θα καταπιαστούν να δέσουν τους θυσάνους της ουράς κατά μήκος του σπάγγου της σε διαστήματα περίπου 10 εκατοστών ώστε την αρχή της μιας φούντας να καλύπτει αρκετά το τέλος της άλλης ώστε η ουρά να αποτελεί ενιαίο σύνολο.

Τα ζύγια.

Τα ζύγια είναι δύο. Της κεφαλής και της ουράς. Χωρίς αυτά ο αετός δεν πετά με τίποτα.
Τα ζύγια της κεφαλής ουσιαστικά είναι ένα σταθερό πηδάλιο ύψους του χαρταετού ο οποίος δεν διαθέτει ούτε πηδάλιο βάθους ούτε διευθύνσεως όπως τα αεροσκάφη. Έτσι ο χαρταετός είναι υποχρεωμένος να βρίσκεται σε συνεχή άνοδο με κλίση της κεφαλής στις 45 μοίρες εν σχέση με το έδαφος.

Η ιδιότητα αυτή θα δημιουργήσει πρόβλημα με τη συνεχή ανύψωση του χαρταετού καθώς και στην κάθοδο του για προσγείωση, όπως θα δούμε παρακάτω, και απαιτείται από μέρους του χειριστή που κρατάει την καλούμπα αρκετή εμπειρία και τεχνική.

Τα ζύγια της κεφαλής είναι 3 ισομήκεις σπάγγοι που το μήκος τους είναι όσο η απόσταση από το κέντρο της κεφαλής έως τα άκρα Α-Β (σχήμα 5) και που στο σημείο 0 της συνένωσης τους προσδένεται η καλούμπα.

Τα ζύγια της ουράς είναι και αυτά 2 ισομήκεις σπάγγοι με το ίδιο μήκος με αυτό των σπάγγων της κεφαλής που στο σημείο συνένωσης τους προσδένεται η ουρά.

Ο ρόλος των ζυγιών της ουράς είναι να κατανέμουν το βάρος της ουράς και την αντίσταση του αέρα σε αυτήν στα δύο κάτω άκρα του χαρταετού ώστε να ισορροπεί το κεφάλι σε κάθετη θέση χωρίς πλευρικές κλίσεις.

Δέσαμε τα ζύγια και την ουρά. Τώρα σειρά για την καλούμπα. Τέσσερα κουβάρια των 50 μέτρων θα ξετυλιχτούν ένα-ένα και θα σύρονται πάνω σε ένα βώλο κεριού. Το κέρωμα αυτό θα δώσει μεγάλη αντοχή στο αρμίδι και μετά θα ματιστούν όλα μαζί σε ένα 200μετρο σύνολο σε ένα κομμάτι ξύλο.

Η δοκιμή.

Όλα έτοιμα λοιπόν και συγκούρμουλοι στη μικρή αλάνα της γειτονιάς μας για τη γενική δοκιμή του χαρταετού μας. Από 8 ετών ο μικρότερος έως 12 ο μεγαλύτερος, μα και κάτι βυζανιάρικα 5χρονα και 6χρονα ακολουθούν την κουστωδία με περιέργεια και ζήλια.

Ο πιο ψηλός θα κάνει το κεφάλι, πάει να πει θα κρατά την κεφαλή του αετού με τα δυο του χέρια ψηλά, κόντρα στον αγέρα και ο χειριστής θα τεντώσει τον σπάγγο.

Με το πρώτο αεράκι θα αφεθεί ελεύθερος ο αετός και θα ορμήσει προς τα πάνω τραβώντας μια δεκαριά μόνο μέτρα καλούμπα.

Τα ζύγια είναι εντάξει. Θα προσθέσουμε ή θα αφαιρέσουμε βάρος στην ουρά και είμαστε έτοιμοι.
Όμως τώρα αρχίζουν τα δύσκολα.

Από μια ταράτσα κατασκοπεύουμε τον ουρανό τριγύρω στην πόλη. Μέσα σε 2-3 μέρες που χρειαστήκαμε για να ετοιμάσουμε τον χαρταετό μας, οι αετοί που πετούν είναι 15 με 20 και θα πληθαίνουμε μέρα με τη μέρα. Από την περιοχή που πετούν ξέρουμε ποιες γειτονιές είναι. Όλες εχθρικές. Άλλες πιο πολύ, άλλες λιγότερο.

Άτυπα σύνορα υπήρχαν τότε μεταξύ των γειτονιών μας που τα φύλαγαν τα παιδιά σαν κάτι ιερό. Αν τα πέρναγες κατά λάθος ή επίτηδες κινδύνευες να σε μισερώσουν με τις χαρχάλες ή ακόμα χειρότερα να φας το ξύλο της χρονιάς σου.

Νέα σύσκεψη στη γειτονιά μας. Για να πετάξει ο αετός μας χρειαζόμαστε μεγάλη αλάνα.
Για να ανέβει ο αετός 40-50 μέτρα ψηλά πρέπει να αμολύσεις καλούμπα 100-120 μέτρα. Θέλουμε ολόκληρο γήπεδο.

Αν πετάξουμε τον αετό από τη γειτονιά μας με την καλούμπα που θα αμολήσουμε για να πάρει ύψος θα περνά πάνω από σπίτια εκτός της περιοχής μας. Θα τον βάλουν στο σημάδι με τις χαρχάλες και η τύχη του θα είναι κακή.

Μετά είναι και τα καλώδια. Του Ο.Τ.Ε. είναι σχεδόν ανύπαρκτα, μα όχι και της Δ.Ε.Η. Το πρόβλημα είναι πώς θα τον κατεβάσουμε. Πρέπει να πάμε στη Μεγάλη Χωράφα στα Παχιανά. Αρκετά κοντά στη γειτονιά μας, ίσαμε δύο ποδοσφαιρικά γήπεδα, είναι η μεγαλύτερη αλάνα σε όλη την πόλη. Η περιοχή όμως είναι η πιο εχθρική και τη φυλάει εξίσου μεγάλη τσογλαναρία.

“Στο στόμα του λύκου”, θα πει ένας.
“Θα μας θάψουνε”, θα πει άλλος.

Δεν υπάρχει όμως άλλος τρόπος. Εδώ χρειάζεται διπλωματία. Πρέπει να δέσουμε τον γάϊδαρό μας πριν παρουσιαστούμε στην αλάνα αυτή. Και να εξασφαλίσουμε την ακεραιότητά μας, έστω και προσωρινά. Επιστράτευση κοινών γνωστών στους οποίους θα περάσουμε το μήνυμα του ανταγωνισμού για τον καλύτερο αετό, το ενδιαφέρον μας να αγοράσουμε κάποιους από αυτούς που φτιάξανε οι αντίπαλοι και την προθυμία μας να συναγωνιστούμε στην κρεμάλα.

Η κρεμάλα είναι ένα παιγνίδι με τους αετούς σε πτήση όπου διασταυρώνονται οι καλούμπες και όταν αυτές φτάσουν στα ζύγια ο ένας αετός είναι καταδικασμένος να πέσει, καμιά φορά και οι δύο.

Ο νικητής σαν έπαθλο παίρνει την καλούμπα του ηττημένου. Καλού κακού όμως θα εξασφαλίσουμε και την προστασία ενός γκαγκαλέα (ψηλός και άχαρος) που μας περνάει 5 χρόνια και φτιάχνει πάντα το μεγαλύτερο αετό αλλά δεν συμμετέχει σε πολέμους. Για να τον κολακέψουμε θα τον αποκαλούμε θείο, παραδεχόμενοι την ανωτερότητα του.

Τουλάχιστον εκτός των Παχιανών άλλες δύο εχθρικές γειτονιές θα πετάξουν χαρταετό στη Μεγάλη Χωράφα. Διπλωματία και εκεί και διαβουλεύσεις με κοινούς γνωστούς. Ο πυρετός του χαρταετού όμως είναι γενικός. Όλοι θέλουν νίκη στον αέρα και οικονομικές συναλλαγές κι' ο πόλεμος προς το παρόν και οι όποιες διαφορές μεταξύ μας πάνε περίπατο. Έτσι θα ρισκάρουμε αφοπλισμένοι, χωρίς τις χαρχάλες μας, με την αγωνία έκδηλη να παρουσιαστούμε στη Μεγάλη Χωράφα.

Εκεχειρία.

Η Κυριακή είναι η καταλληλότερη μέρα, με τα σχολεία κλειστά και εμείς ξεκινάμε.
Ένας κρατάει τον αετό και δύο την ουρά ενώ οι υπόλοιποι δεξιά και αριστερά τιμητική φρουρά σαν επιτάφιος.

Χαμός στο πεδίο από τους αετούς. Πάνω από 40, μεγάλοι, μικροί, μονόχρωμοι και πολύχρωμοι.
Περνάμε ανάμεσα από εχθρούς που κάνουμε πως δεν θυμόμαστε.

Να, ο Άρκαλος που του άνοιξε το κεφάλι ο Στέλιος, να κι' ο Κάτης που έφαγε την χαρχαλιά στην κοιλιά και το Μανιό που κουτσαίνει ακόμα από τον τελευταίο πετροπόλεμο.

Κι όμως στη Μεγάλη Χωράφα προς χάριν των αετών συμβαίνει ένα θαύμα. Βασιλεύει εκεχειρία πολέμου λες κι' έχουμε Ολυμπιακούς Αγώνες στην αρχαιότητα. Παίρνουμε θάρρος και γιουχάρουμε με παρατεταμένο ουουου έναν αετό που στουκάρει με κατραπακιές. Μικροπροκλήσεις δεν μπορούν να αποκλειστούν.

“Πέρα-πέρα ρε”, θα μας πει κάποιος Παχιανός που κάνει τον Καπανταή (παλιός παλαιστής).
“Γιατί;” θα ρωτήσουμε εμείς.
“Γιατί έτσι γουστάρω και κουλαντρίζω”, θα πάρουμε απάντηση.

Θα διαλέξουμε τέλος το πιο απομονωμένο μέρος και ο ψηλός μας θα κάνει κεφάλι. Ο αετός μας ξεχύνεται προς τα πάνω.

“Αμόλα καλούμπα”.

Ο χειριστής αμολάει μεθοδικά και αργά καλούμπα κόβοντας τη φόρα του αετού για ύψος και μετά τον κρατάει σταθερό για να ανέβει πάλι. Η κίνηση αυτή θα επαναληφθεί 5-10 φορές. Η μισή καλούμπα έχει φύγει και ο αετός ακόμα είναι σε 30 μέτρα ύψος. Τώρα θα κρατηθεί η καλούμπα και ο αετός θα ανεβαίνει συνεχώς. 40-50-60 μέτρα. Αυτό το ύψος είναι και η συνηθισμένη οροφή για τους χαρταετούς.

Μεσουράνισμα.

Το 'χει αυτό το χούϊ ο αετός να ανεβαίνει συνεχώς. Όμως καμιά φορά, αν πέσει στο κατάλληλο ρεύμα και ισορροπήσει το βάρος του και η αντίσταση ακριβώς τη δύναμη του αέρα, τότε μένει εκεί ψηλά μαρμαρωμένος να σαλεύει μόνο την ουρά του κι' ούτε πάνω ούτε κάτω. Αυτό το λέγαμε μεσουράνισμα.

Τότε όλοι με τη σειρά θα κρατήσουμε την καλούμπα για λίγο να νιώσουμε τη δύναμη του αετού που τραβάει σαν βόδι και να χαρούμε για το κατασκεύασμά μας.

Χρειαζόμαστε οικονομία στην καλούμπα γιατί για να τον κατεβάσουμε ένας μόνο τρόπος υπάρχει. Να λασκάρουμε συνεχώς πολύ αργά καλούμπα ώστε να μειώνουμε την ταχύτητα του αέρα. Αν τα καταφέρουμε τότε ο αετός μας θα κατέβει 150 μέτρα μακριά από τον χειριστή. Δύσκολη απόφαση μα κι ομόφωνη επιθυμία στην ομάδα. “Αμόλα καλούμπα, δώστα όλα να πιάσουμε τον ουρανό. Κι' ας πέσει μετά ο αετός.”

Στέλνουμε ένα γράμμα στον αετό, δηλαδή ένα χαρτάκι σε σχήμα στρογγυλό που θα περάσουμε στην καλούμπα και αυτό θα αρχίσει να ανεβαίνει ακολουθώντας την μέχρι να φτάσει στα ζύγια.
Συνηθισμένο παιγνίδι αλλά για όποιον ξέρει είναι μια μέθοδος να δούμε σε ποιο ύψος φυσάει αέρας και σε ποιο δεν φυσά για να πράξουμε ανάλογα. Κι' ο αετός θα αρχίσει να ανεβαίνει τραβώντας 200 μέτρα αρμίδι. Η γωνία του κεφαλιού από 45 μοίρες ως προς το έδαφος θα γίνει 60,70,80. Θα έρθει σχεδόν απίκο, δηλαδή κατακόρυφα από τον χειριστή.

Τώρα πετάμε πιο ψηλά από κάθε αετό. Είμαστε νικητές και η στιγμή είναι κορυφαία μα και το τέλος του αετού προδιαγεγραμμένο. Λόγω της γωνίας αυτής σε λίγο θα χάσει τη στήριξη και καλούμπα άλλη δεν υπάρχει για διόρθωση. Μόνο ένα θαύμα μπορεί να κατεβάσει τώρα τον αετό μας και αυτό είναι να σταματήσει τελείως να φυσά ο αέρας και τραβώντας και μαζεύοντας την καλούμπα να τον φέρουμε στο έδαφος, στα πόδια μας ομαλά. Όμως αυτό δεν θα γίνει. Σε λίγο ο αετός μας αρχίζει τις στουκιές μιμούμενος τα γερμανικά καταδιωκτικά καθέτου εφορμήσεως, τα στούκας, και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να μαζεύουμε σαν τρελοί όσο πιο γρήγορα μπορούμε την καλούμπα που στοιχίζει όσο δέκα αετοί. Γύρω στις δύο εβδομάδες μετά αρχίζουν εμπορικές συναλλαγές. Κάποιοι πωλούν τους αετούς τους, κάποιοι άλλοι αγοράζουν. Άλλη τιμή ο αετός, άλλη η καλούμπα, πιο ακριβή αν είναι και κερωμένη.

Τις επόμενες τρεις εβδομάδες οι αετοί θα λιγοστεύουν στον ουρανό όπως και το ενδιαφέρον μας μέχρι να μην πετά πια κανένας. Τέρμα και η εκεχειρία. Ξανά πετροπόλεμος που τόσο αγαπάμε και το άβατο μεταξύ των γειτονιών. Του χρόνου πάλι ξανά τα ίδια.

Επίλογος.

Σήμερα η Μεγάλη Χωράφα δεν υπάρχει πια γιατί έχει χτιστεί απ΄ άκρου εις άκρον και οι γειτονιές δεν ξεχωρίζουν. Δεν υπάρχει πια άβατο και σύνορα μεταξύ τους. Σε μερικές μέρες έρχονται τα κούλουμα. Μικροπωλητές θα σταθούν στις γωνιές των δρόμων και θα πουλάνε χαρταετούς.

“Πόσο πάει ο αετός;”
“Δέκα ευρώ, κύριος”

Κάποιοι θα αγοράσουν να τους πετάξουν στην εξοχή την Καθαρά Δευτέρα. Θα είναι ωραίοι, πολύχρωμοι, θα έχουν ουρά, ζύγια και καλούμπα. Μερικοί θα πετάξουν, άλλοι όχι. Μα κάτι θα λείπει σίγουρα. Όποιοι χαρταετοί πετάξουν θα είναι χωρίς τη χαρά της δημιουργίας και της τεχνογνωσίας στους πιτσιρικάδες της αλάνας. Χωρίς τον συναγωνισμό, την αγωνία της πρώτης πτήσης, τη χαρά της νίκης και την απογοήτευση της αποτυχίας. Χωρίς την ομαδική προσπάθεια, την Ολυμπιακή εκεχειρία, τη συναδέλφωση με εχθρικές γειτονιές. Χωρίς τις νέες γνωριμίες και φιλίες. Με λίγα λόγια χωρίς την ψυχή τους.

Μα έτσι είναι η ζωή. Κι εμείς, οι παλιοί αθεράπευτοι νοσταλγοί των παιδικών μας χρόνων πρέπει να το δεχθούμε. Ο παλιός κόσμος πέθανε, ο καινούργιος έχει τον λόγο.