Rib and Sea

Του Βασίλη Διαμαντίδη.

Όλοι γίναμε μάρτυρες του συμβάντος της προσάραξης του ΕΓ/ΟΓ Βιτσέντζος Κορνάρος στο λιμάνι της Κάσου στα τέλη του προηγούμενου μήνα, ευτυχώς χωρίς θύματα. Όλοι παρακολουθήσαμε την ταλαιπωρία των 300 επιβαινόντων του, ευρισκόμενοι επί 3 ολόκληρες μέρες εγκλωβισμένοι 300 μέτρα μακριά από τον προβλήτα ανήμποροι να αντιδράσουν στο όνομα της «ασφάλειας». Ένα συμβάν που μας αποκάλυψε για ακόμη μια φορά πως «αυτή είναι η Ελλάδα». Από τους πρωταγωνιστές, Βιτσέντζος Κορνάρος (ένα πλοίο θρύλος στην Κασοκαρπαθία, στις δόξες του, το οποίο στέκεται εδώ και μερικά χρόνια στο νότιο Αιγαίο μόνο και μόνο χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες του ηρωϊκού πληρώματός του) και Λιμάνι Κάσου (ένα λιμάνι όπως τα περισσότερα στην Ελλάδα, παρεξηγημένο - ως ένα βαθμό - με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του) μέχρι το περιβόητο κράτος (εδώ τι να πρωτοπεί κανείς, μόνο και μόνο το γεγονός πως στάλθηκε ρυμουλκό από τη μέση του Αιγαίου (Μύκονος) να διανύσει 180 μίλια νότια, με νοτιά καθ’όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, παρακάμπτοντας την πλησιέστερη επιλογή - Ηράκλειο 92 μίλια - πραγματικά μας ξεπερνάει). Τι ισχύει όμως και τι όχι; Είναι ασφαλές το λιμάνι της Κάσου τελικά ή όχι; Πάμε επιτέλους να δώσουμε μια οριστική και ρεαλιστική απάντηση.

Ας ξετυλίξουμε το κουβάρι της ιστορίας. Ήταν Τετάρτη 25 Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Από το πρωί το νησί το είχε κυριεύσει ο γνωστός σορόκος των 7 μποφόρ. Στο πέλαγος. Γιατί στο λιμάνι, εξ'αιτίας των βουνών στη νότια πλευρά του νησιού, δημιουργείται καταβάτης και ανεβάζει τον άνεμο στα 9 μποφόρ. Ακριβώς οι ίδιες συνθήκες που επικρατούν στην Τήνο δηλαδή. Η παρέλαση έγινε μετά κόπων και βασάνων, εξαιτίας του αέρα, και λίγο πριν ξεσπάσει η μπόρα (δυναμώματα την λένε εδώ στο νησί) που θα επιβεβαίωνε πως «και το βράδυ έτσι θα κυλήσει».

Γύρω στις 8 το βράδυ το θρυλικό Κορνάρος (πραγματικά πλοίο-θρύλος στην Κασοκαρπαθία καθώς με τα κατορθώματά του την περίοδο που το καπετάνευε ο «Άγιος καπτά Μανώλης Φραγκιαδάκης» είχε κερδίσει τον τίτλο της «γέφυρας Αθήνας-Κρήτης-Κάσου-Καρπάθου») άρχισε να ξεπροβάλει από τα Κασονήσια ταλαιπωρημένο από τα κύματα που έβγαζε το στενό της Κάσου με την Κρήτη. Στο λιμάνι ο αέρας είχε ένταση γύρω στα 8-9 μποφόρ με αυξομειώσεις της τάξεως των 2-3 μποφόρ. Τα αστεία του στυλ «πες της θείας σου να μην βγει καν από την καμπίνα γιατί θα τους πάει στην Κάρπαθο» είχαν αρχίσει να δίνουν και να παίρνουν προσπαθώντας να διασκεδάσει ο κόσμος την αγωνία του για το εάν θα πιάσει στο λιμάνι ή όχι, καθώς το επόμενο πλοίο από Πειραιά και Κρήτη θα ήταν την επόμενη Τετάρτη. Αν ήταν το Κορνάρος της δεκαετίας 1994-2004 δεν θα υπήρχε καμμία αμφιβολία για το εάν θα μπει στο λιμάνι ή όχι, αλλά το Κορνάρος του 2015 (με τα ανεμιστηράκια της πλώρης, τα ψοφισμένα 5.000 από τα 15.000 άλογα και τα 13 μίλια δρόμο) ακόμα και με τα 6 μποφόρ αέρα έχει ζήτημα.

Στα 2 μίλια από το λιμάνι (σημείο Α.), κάτω από το νησί της Καροφίλας συγκεκριμένα, άρχισε η αργή ανοιχτή δεξιά στροφή του, αρχίζοντας με αυτό τον τρόπο την διαδικασία προσέγγισης στο λιμάνι του νησιού και ανεβάζοντας την αδρεναλίνη στα ύψη για τους λόγους που προαναφέραμε. Φτάνοντας στην είσοδο του λιμανιού, το πλοίο ευθυγραμμίζεται στον άξονα Ανατολή-Δύση, με κατεύθυνση προς Δύση, και με δρόμο, πολύ όμως δρόμο, μπαίνει στο λιμάνι (σημείο Β.).

Εκείνη την στιγμή, όλος ο κόσμος στο λιμάνι αρχίζει να ψελλίζει το ίδιο πράγμα «πάλι δεξιά μανούβρα θα κάνει», και ο αέρας αρχίζει τις γνωστές ριπές των 60 κόμβων (γύρω στα 12 μποφόρ).

Να πούμε εδώ δύο λόγια για το ‘’τι εστί ‘’ δεξιά μανούβρα με σορόκο. Οι περισσότεροι καπετάνιοι, φοβούμενοι για το πού βρίσκονται τα αβαθή στην ανατολική πλευρά του λιμανιού, προτιμούν να μπουν με δρόμο, να φουντάρουν την δεξιά και να κάνουν τη μανούβρα πάνω στην άγκυρα, εκμεταλλευόμενοι τη φυγόκεντρο με αποτέλεσμα το πλοίο να γυρνάει κόντρα στον άνεμο κατά 90 μοίρες και να ευθυγραμμίζεται ο καταπέλτης του με την προβλήτα στο κεφάλι του λιμανιού, στον άξονα βορά-νότο με κατεύθυνση προς τον βορά, με κίνδυνο να χτιστούν πάνω στον κυματοθραύστη, μιας και ο αέρας έχει κατεύθυνση προς αυτόν (εικόνα 2).

Δεν είναι ο πιο σίγουρος και ασφαλής τρόπος για να δέσει ένα πλοίο στο λιμάνι της Κάσου με σοροκάδα αλλά «περί ορέξεως, σπανακόπιτα». Κανονικά, βάσει σχεδίων παράδοσης του λιμανιού, όταν πνέουν νοτιοανατολικοί άνεμοι η ενδεδειγμένη μανούβρα είναι η αριστερόστροφη. Κατά την είσοδό του στο λιμάνι, το πλοίο στρίβει αριστερά γύρω στις 120 μοίρες και ευθυγραμμίζεται στον άξονα νοτιοανατολικά-βορειοδυτικά, με κατεύθυνση προς τον σορόκο, όπως πρέπει να γίνεται κάθε μανούβρα του κάθε πλοίου σε οποιοδήποτε λιμάνι ανά τον κόσμο, και φουντάρει στα 80-100 μέτρα μέσα, εσωτερικά του λιμανιού. Στη συνέχεια, με χαλάρωση της άγκυρας και με πρόσω αριστερά, έρχεται η πρύμνη και ευθυγραμμίζεται με τις προβλήτες στην ανατολική του πλευρά, στον άξονα ανατολή-δύση με κατεύθυνση προς ανατολή. Τον καιρό το πλοίο τον έχει στη δεξιά μάσκα και με την άγκυρα κρατάει ή παίζει με την προσπίπτουσα γωνία του αέρα στο πλοίο (εικόνα 3).

Να γυρίσουμε στο μοιραίο βράδυ τώρα. Όπως πολύ καλά έχετε φανταστεί, και εκ του αποτελέσματος, το πλοίο έκανε την δεξιόστροφη μανούβρα. Βασικά προσπάθησε να την κάνει. Το Κορνάρος μπήκε με τόσο δρόμο που παρόλο το φουντάρισμα της άγκυρας (σημείο 1) και το ανάποδα που άρχισε σιγά-σιγά να κάνει (σημείο 2), διάνυσε μια απόσταση της τάξεως των 250 μέτρων μέχρι να κινητοποιηθεί στον άξονα πάντα ανατολή-δύση με κατεύθυνση την δύση (σημείο 3).

Σ’ αυτό το σημείο συμβαίνουν δύο τινά. Πρώτο, η ριπή του αέρα που έφτασε τους 60 κόμβους. Και δεύτερο ο εργάτης της πλώρης, που είχε την άγκυρα, αδυνατούσε να αγαντάρει όλο αυτό το φορτίο (φορτωμένο το πλοίο με νταλίκες) με τόση ορμή. Αποτέλεσμα; Το πλοίο μπήκε μέσα στο λιμάνι με εκτεθειμένη όλη την αριστερή του πλευρά στον αέρα, χωρίς να έχει στρίψει, έστω και λίγο, διανύοντας μια ευθεία πορεία ουσιαστικά, και χτιζόμενο πάνω στον κυματοθραύστη. Οι ταλαιπωρημένες του μηχανές άρχισαν να πετάνε τα απόνερα προς τα μπροστά προσπαθώντας να βγάλουν το πλοίο με το ανάποδα έξω από το λιμάνι (σημείο 4.) αλλά, στην κατάσταση που είναι αυτή την στιγμή το πλοίο και με την ισχύ που έχουν οι μηχανές του, ήταν κάτι το αδύνατο. Ο κίνδυνος να ολοκληρωθεί το 3λεπτο φλερτ του πλοίου με τον κυματοθραύστη είναι πιο ορατός από ποτέ και, με την κίνηση του πλοίου προς τα έξω, το πιο πιθανόν θα ήταν να σχιστούν οι ταλαιπωρημένες λαμαρίνες του, όπως το μαχαίρι που κόβει το βούτυρο. Ο πλοίαρχος, καπτά Δημήτρης Λαδάς, πολύ σοφά σταμάτησε κάθε κίνηση του πλοίου μπροστά σ’ αυτόν τον κίνδυνο, και το Κορνάρος ήρθε και έκατσε αναπαυτικά πάνω στα μπλόκα του κυματοθραύστη (σημείο 5.).

Η συνέχεια, στο λιμάνι τουλάχιστον, ήταν δραματική. Οι άνθρωποι άρχισαν να φωνάζουν και μερικοί να κλαίνε, καθώς ξέρανε πως δεν θα άντεχε η λαμαρίνα του, και τα νερά θα κατέκλυζαν κάθε σημείο του πλοίου με κίνδυνο να χαθούν ζωές μέσα στο λιμάνι. Η ιστορία-διαπίστωση πως πριν 20 χρόνια, ένα γερό Δανέζικο σκαρί κατέβαινε στο Αιγαίο, για να προσφέρει σε μια από τις πιο απαιτητικές γραμμές του, αυτή της Κασοκαρπαθίας, που από εδώ ξεκίνησε, εδώ δοξάστηκε, εδώ αγαπήθηκε και, τελικά, η μοίρα τα' φέρε έτσι ώστε 20 χρόνια μετά, εδώ να αφήσει και τα "κόκκαλά του".., αντηχούσε απ’ άκρη σ’ άκρη στο λιμάνι. Τελικά, το σκαρί του αποδείχθηκε ακόμη πιο γερό απ’ ότι φανταζόταν ακόμα και ο κατασκευαστής του και το πλοίο απλά έκατσε πάνω στον κυματοθραύστη (εικόνες 5, 6, 7).

Το υπόλοιπο της βραδιάς το περάσαμε στο δημαρχείο του νησιού, σε ένα έκτακτο δημοτικό συμβούλιο, αναζητώντας τρόπους δράσης, σύμφωνα πάντα με τα περιθώρια που μας έδινε η εταιρία. Από αυτό το σημείο και έπειτα, μετά την επικοινωνία μας δηλαδή με εταιρία και υπουργείο, αρχίζει το τραγελαφικό της υπόθεσης.

Το υπουργείο μας παρέπεμπε στον θάλαμο επιχειρήσεων, ο θάλαμος μας έλεγε πως είναι σε ανοιχτή επικοινωνία με τον πλοίαρχο και πως θα ενημερωθούμε όταν υπάρξουν εξελίξεις. Η εταιρία μας έλεγε πως, παρ' όλο που το πλοίο δεν έχει εισροή υδάτων και όλοι οι επιβάτες είναι καλά στην υγεία τους, αναζητείται άμεσα, το πλησιέστερο προς το νησί, ρυμουλκό. «Ρόδος!» αναφωνήσαμε όλοι. Προφανώς η εταιρία είναι σε διαπραγματεύσεις με την βάση του νομού και τα ρυμουλκά που εδρεύουν εκεί. Έλα όμως, που την εν λόγω εταιρία την έχουν Κασσιώτες (Αφοί Πιπίνου) και έχουμε όλοι όχι μόνο τα τηλέφωνα των γραφείων, αλλά τα κινητά των αφεντικών! Επικοινωνούμε τηλεφωνικά με τους Πιπίνους να μάθουμε σε τι στάδια βρίσκονται τα παζάρια (ξέρετε όλοι τι γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις) για να ξεκινήσει η διαδικασία. Με μεγάλη μας έκπληξη μάθαμε πως, όχι μόνο δεν έχει ξεκινήσει το αλισβερίσι μεταξύ της ΑΝΕΚ και της Πιπίνος αλλά δεν τους έχουν πάρει καν τηλέφωνο! Παίρνουμε τηλέφωνο πίσω προκειμένου να μάθουμε τον λόγο της κοροϊδίας και μας λένε πως δεν εννοούσαν τη Ρόδο και να περιμένουμε να μας ενημερώσουν αργότερα. Κι άλλη καθυστέρηση δηλαδή, με τους συγγενείς των επιβατών σε έξαλλη κατάσταση να φωνάζουν στο δημαρχείο του νησιού και τους εγκλωβισμένους επιβάτες σε απόγνωση. Οι ψίθυροι γίνονται δυνατότεροι πως σαν κρητικιά εταιρία, θα εννοούν τον πλησιέστερο σταθμό σε απόσταση, το Ηράκλειο. Σοφή επιλογή καθώς με το νοτιά, η Κρήτη απαγκιάζει τα κύματα και μένει μόνο το 2ωρο πέρασμα μεταξύ κάβο Σίδερο-νησίδα Πλάτη. Έκπληκτοι και απογοητευμένοι ακούμε πως, αν και ενήμεροι για το συμβάν, δεν υπάρχει κάποια επικοινωνία με την ΑΝΕΚ. Το παζάρι της ΑΝΕΚ με τις εταιρίες ρυμουλκών μόλις είχε αρχίσει και ο δήμος έψαχνε ουσιαστικά ψύλλους στα άχυρα.

Κατά τη μία τα μεσάνυχτα χτυπάει το τηλέφωνο του δήμου και μας ενημερώνουν πως το Ρ/Κ Αρμαδόρες έχει ξεκινήσει από Μύκονο και θα βρίσκεται στην Κάσο την επομένη το μεσημέρι. Πού κολλάει τώρα η Μύκονος με την Κάσο, ένας θεός ξέρει. Ή, μάλλον, ένας ασφαλιστής! Είπαμε, όλα τα εξουσιάζει πλέον το χρήμα αλλά ακόμα και την ασφάλεια των ανθρώπινων ζωών; Μάλλον και αυτήν! Για να μην μακρηγορούμε, το ρυμουλκό 3 μέρες προσπαθούσε να κατεβεί εδώ κάτω, αλλά το καλύτερο που μπόρεσε να κάνει ήταν να φτάσει μέχρι την Αστυπάλαια. Λογικό. Όταν λέμε πως «εδώ κάτω η θάλασσα δεν αστειεύεται» νομίζουν πως κάνουμε πλάκα. Όταν τους εξηγούμε πως στον βοριά η θάλασσα ξεκινάει από το βόρειο αιγαίο, συμπιέζεται στα στενά μεταξύ των νησιών των Κυκλάδων και από το τόξο Σαντορίνη-Ανάφη-Αμοργό-Αστυπάλαια έχει όλο τον χρόνο της να οργανωθεί σε χοντρό κύμα (ελλείψει ενδιάμεσων νησιών) και να σκάει με ύψη κύματος 5-7 μέτρων ενώ η ΕΜΥ δίνει 8άρια, μας λένε υπερβολικούς. Όταν τους προειδοποιείς πως στο νοτιά το κύμα ξεκινάει από την Αίγυπτο και έρχεται συζώντανο και συμπιέζεται μεταξύ των στενών Κρήτης-Κάσου, Κάσου-Καρπάθου και Καρπάθου-Ρόδου με αποτέλεσμα να γίνεται βίαιο και ρεματικό μας λένε θεατρίνους. Όταν τους λέμε πως για την Κασοκαρπαθία χρειάζεται πλοίο με κορυφαία πτερύγια, πανίσχυρα προπελάκια, προπέλες μεταβλητού βήματος και σπαστά τιμόνια μας λένε πλεονέκτες. Προφανώς, τα 2/3 των κατοίκων της Κάσου, που τυχαίνει να είναι και ναυτικοί και να έχουν φάει τη θάλασσα με το κουτάλι, ξέρουν λιγότερα από τους γραφιάδες των εταιριών.

Παρασκευή βράδυ πλέον και τη λύση την έδωσε το τουριστικό πλοίο Kassos Princes. Ένα σκάφος 30 περίπου μέτρων με 3.800 ιπποδύναμη έβαλε στοίχημα με τον εαυτό του, και το νησί κατ’ επέκταση, να ξεκολλήσει το Κορνάρος από τον κυματοθραύστη. Και τα κατάφερε! Ούτε που το φανταζόταν ο ιδιοκτήτης και ναυπηγός του, κύριος Γεώργιος Μανούσος, πως όταν το έφτιαχνε έκτος από τουριστικό πλοίο, θα γινόταν για το νησί και ελικόπτερο του ΕΚΑΒ, και ρυμουλκό. Πραγματικό «πολυεργαλείο» που, στην προκειμένη περίπτωση, τραβούσε το Κορνάρος σαν να τραβούσε ψαροκάϊκο.

Γύρω στις 10 το βράδυ το πλοίο έριχνε κάβους και ακουμπούσε τον καταπέλτη του στο λιμάνι του νησιού αποβιβάζοντας 64 επιβάτες, 5 αυτοκίνητα, και 9 νταλίκες. Αφού ελέγχθηκε από τον εκπρόσωπο του ΡΙΝΑ που ήρθε στο νησί και από εμπειρογνώμονες που ήρθαν από τη Ρόδο, απέπλευσε στις 2 τα μεσάνυχτα για Κάρπαθο και Ρόδο όπου ελέγχθηκε εκ νέου και απέπλευσε την επόμενη το βράδυ, κενό φορτίου, για τον Πειραιά και το Πέραμα.

Το νησί, και κατά συνέπεια και η Κάρπαθος, έμεινε χωρίς πλοίο για 10 περίπου μέρες. Ευτυχώς και το αεροπλάνο που έσπαγε την αίσθηση της απομόνωσης η οποία είχε αρχίσει να εμφανίζεται, ανεβοκατεβαίνοντας κάθε μέρα γεμάτο. Η μόνη ρεαλιστική λύση για να σπάσει η ακτοπλοϊκή απομόνωση των δύο νησιών, ήταν το έκτακτο δρομολόγιο του Blue Star 2 από την Ρόδο όπου και παραμένει για 7-8 ώρες, προς τα δύο νησιά αλλά υιοθετήθηκε μόνο για την Κάρπαθο, καθώς, σύμφωνα με την εταιρία, δεν χωράει στο λιμάνι του νησιού. Το κατά πόσο χωράει ή όχι, θα το δούμε στη συνέχεια. Επόμενο πλοίο που συνέδεσε την Κάσο με τον υπόλοιπο κόσμο ήταν, ποιο άλλο, το επισκευασμένο Κορνάρος πάλι, την Κυριακή των Βαΐων στις 05/04/2015. Έτσι περίπου (κατά 90% δηλαδή) κύλησαν τα γεγονότα αυτό το 3ήμερο. Κανονικά, θα έπρεπε σε αυτό το σημείο να ασχοληθούμε με τον κάθε πρωταγωνιστή (πλοίο, εταιρία, λιμάνι) ξεχωριστά αλλά, καθώς προείπαμε πως θα ασχοληθούμε με το κατά πόσο είναι κατάλληλο το λιμάνι της Κάσου, θα ασχοληθούμε μονάχα με αυτό.

Το λιμάνι.

Εικόνα 8. Σχέδιο νέου λιμένα Φρύ Κάσου. Μελέτη κ. Ευθυμίου. Αρχικά σχέδια της δεκαετίας του ’80. Α’ φάση: (1980-1990) Κατασκευή προσωρινής προβλήτας από την εταιρία ‘’ΑΡΜΟΣ’’ (το "υπάρχον" στα αριστερά του σχεδίου) και προσήνεμου μώλου μήκους 380 μέτρων (μέχρι το γόνατο δηλαδή). Β’ φάση: (1990-2000) Κατασκευή προβλητών από την εταιρία ‘’ΓΕΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ’’ (βασικές προβλήτες και μαρίνα εσωτερικά του λιμανιού). Γ’ φάση: (2000-2010) Κατασκευή βόρειου προσήνεμου μώλου- κλείσιμο λιμανιού από την εταιρία "ΑΤΟΜΟ"’. Εδώ να τονιστεί πως το αρχικό μήκος του βόρειου προσήνεμου μώλου ήταν 450 μέτρα προς την ανατολή. Επειδή όμως εκείνη την δεκαετία τα πλοία που προσέγγιζαν το νησί ήταν τα Κορνάρος, Ιεράπετρα, Μιλένα, Μαρίνα, Ροδάνθη, ελήφθησαν υπόψιν οι ενστάσεις των πλοιάρχων πως το λιμάνι κλείνει επικίνδυνα με αποτέλεσμα να κατασκευαστούν μόνο τα πρώτα 270 από τα 450 συνολικά μέτρα (μέχρι το Π3 δηλαδή) και να ακυρωθεί η κατασκευή του προσήνεμου μώλου στα ανατολικά του λιμανιού μήκους 100 μέτρων. Δ’ φάση: (Ακυρώθηκε) Κατασκευή ανατολικού προσήνεμου μώλου. Ο κύκλος στη μέση του σχεδίου είναι η κεντρική λεκάνη ελιγμών διαμέτρου 350 μέτρων. Η έντονη γραμμή χαμηλά στο σχέδιο και μεταξύ του προσωρινού και τελικού λιμανιού είναι το όριο των αβαθών των 5 μέτρων που ήταν το όριο εκείνη την δεκαετία που σχεδιάστηκε το νέο λιμάνι.

Το έτος 1981 αποφασίστηκε να φτιαχτεί καινούργιο λιμάνι στην πρωτεύουσα του νησιού, στο Φρυ, και να σταματήσει η λειτουργία του παλαιού λιμανιού του Εμποριού που ήταν πλέον ακατάλληλο για πλοία άνω των 75 μέτρων (εικόνα 9). Για να γίνει όμως αυτό έπρεπε να κατασκευαστεί μία προσωρινή προβλήτα, ώστε να μπορούν να εξυπηρετηθούν τα πλοία της εποχής, που ήταν περίπου στα 100 μέτρα. Οι διαστάσεις του προβλήτα (40Χ18 μέτρα) αλλά και η θέση της (ο βοριάς χτυπούσε τα πλοία στην αριστερή τους πλευρά και τα έσπρωχνε προς τα βράχια που βρίσκονταν στα 40 μέτρα δεξιά, ενώ ο νοτιάς έσπρωχνε τα πλοία από την αντίθετη πλευρά, πάνω στον υπό κατασκευή και συνεχώς αυξανόμενο κυματοθραύστη, σε απόσταση 50 μέτρων) το έκαναν πραγματική πρόκληση για τον κάθε πλοίαρχο που ήθελε να λέγεται καπετάνιος!

Με αυτές τις συνθήκες και με το Κορνάρος της εποχής 1994-2004 (εικόνα 10) ο καπετάν Μανώλης Φραγκιαδάκης έχτισε τον μύθο του (σε κάθε ημερολογιακό έτος το πλοίο έχανε το πολύ 10-15 φορές την προσέγγιση, πράγμα εξωπραγματικό, αν αναλογιστούμε τις συνθήκες που προείπαμε πως επικρατούν εδώ πέρα) δίνοντας στην συγκεκριμένη προβλήτα, σε μια συγκινητική τελετή το 2001, το όνομά του.

Μετά από 25 περίπου χρόνια, το καινούργιο λιμάνι δινόταν, ημιτελές είναι η αλήθεια, προς χρήση. Το 2010 παραδόθηκε οριστικά και από τότε άνοιξε το κουτί της Πανδώρας. «Είναι κατάλληλο» έλεγε ο ένας, «δεν είναι» έλεγε ο άλλος. «Εξυπηρετεί με όλους τους καιρούς» υποστήριζε ο ένας, «είναι στρούγκα» υποστήριζε ο άλλος. Εγώ, προσωπικά, δεν θα εκφράσω την γνώμη μου από τώρα αλλά θα σας δώσω όλα τα στοιχεία που ακολούθησαν την παράδοση του λιμανιού (φανταστείτε σαν τις οδηγίες χρήσης του) και βγάλτε τα συμπεράσματα μόνοι σας για την καταλληλότητά του ή όχι. Εικόνα 9.

Όταν παραδόθηκε προς χρήση, το λιμάνι απέκτησε συγκεκριμένες θέσεις για κάθε καιρό (εικόνες 11 και 12) και για κάθε πλοίο, όπως βλέπουμε και στην εικόνα 13.

Επεξήγηση εικόνας 13. Θέση 1-Για πλαγιοπρυμνοδέτηση (κατά το ήμισυ) πλοίων μέχρι 150 μέτρων με βορειοδυτικό και βόρειο άνεμο κυρίως και με δυτικό δευτερευόντως. Θέση 2-Για πλαγιοπρυμνοδέτηση πλοίων μέχρι 120 μέτρων με δυτικό άνεμο. Θέση 3-Για πρυμνοδέτηση πλοίων μέχρι 120 μέτρων με δυτικό άνεμο. Θέση 4-Για πρυμνοδέτηση πλοίων μέχρι 210 μέτρων με βορειοδυτικό, νοτιοδυτικό, βόρειο και νότιο άνεμο κυρίως και με δυτικό δευτερευόντως. Θέση 5- Για πρυμνοδέτηση πλοίων μέχρι 270 μέτρα με βορειοανατολικό και νοτιοδυτικό άνεμο κυρίως και με ανατολικό και δυτικό δευτερευόντως. Θέση 6, 7, 8-Για πρυμνοδέτηση πλοίων μέχρι 195 μέτρων με ανατολικό και νοτιοανατολικό άνεμο. Θέση 9-Για πλαγιοπρυμνοδέτηση (κατά το ήμισυ) πλοίων μέχρι 337 μέτρα με βόρειο, νότιο, βορειοδυτικό και νοτιοδυτικό άνεμο κυρίως και νοτιοανατολικό δευτερευόντως. Το βάθος των κρυπηδωμάτων είναι 9 μέτρα. Οι διαφορά των αποστάσεων σε κάθε θέση με το ανώτατο όριο μήκους πλοίου, οφείλεται στον διεθνή κανισμό πως κάθε πλοίο μπορεί να δέσει σε μία θέση όταν αυτή είναι τουλάχιστον μιάμιση φορά το μήκος του. Τα πλοία-μάρτυρες του παραδείγματος έχουν μήκος 120-130 μέτρα περίπου.

Σύμφωνα με τα σχέδια δηλαδή, και όπως βλέπουμε και στην εικόνα 13, υπάρχουν θέσεις για όλους τους καιρούς και για όλα τα μήκη και είδη πλοίων (στη θέση 9 υπάρχει μέχρι και ράμπα του πολεμικού ναυτικού). Δινόταν με λίγα λόγια η δυνατότητα στο κάθε πλοίο να επιλέξει μια θέση (ανάλογα το μέγεθός του βεβαίως) όπου η προσπίπτουσα γωνία του ανέμου πάνω σ’αυτό θα ήταν από 0 μοίρες (πλώρα-πρύμα) μέχρι το πολύ 45 μοίρες, ό,τι δηλαδή ισχύει σε κάθε λιμάνι ανά τον κόσμο. Σε απλή ανάλυση, είναι σαν να σου λέει, «με δυτικό έλα στην

3, με βορειοδυτικό και βοριά έλα στην 4, με βορειοανατολικό και νοτιοδυτικό έλα στην 5, με ανατολικό και νοτιοανατολικό έλα στην 6, με νοτιά έλα στην 9».

Όταν σχεδιάστηκε, πριν 35 χρόνια περίπου, οι περισσότεροι καιροί στην Κάσο (αλλά και γενικά, στην Ελλάδα) ήταν οι δυτικοί-βορειοδυτικοί-βόρειοι και λιγότεροι οι βορειοανατολικοί και νοτιοανατολικοί, εξ’ου και οι τόσες πολλές θέσεις και ο προσανατολισμός του λιμανιού (η είσοδος-έξοδος στην ανατολή). Τη σημερινή εποχή οι δεύτεροι ήρθαν πρώτοι, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η πληθώρα επιλογών θέσεων των πρώτων. Ακόμα και με τους σημερινούς καιρούς όμως (βορειοδυτικοί και νοτιοανατολικοί), υπάρχουν θέσεις όπου τα πλοία, σε κατάσταση αδυναμίας πρόσδεσης, αν χρησιμοποιήσουν το λιμάνι σύμφωνα με τις «οδηγίες χρήσης» του, βρίσκονται παρασυρόμενα από τον εκάστοτε άνεμο, στην βασική λεκάνη ελιγμών των 350 μέτρων (εικόνα 8.) και το μόνο που μένει είναι να «παίξουν μια και να βρεθούν έξω», αφού η πλώρη τους βλέπει την έξοδο. Φανταστείτε, με λίγα λόγια, τις δύο μανούβρες που αναφέραμε στην αρχή (δεξιόστροφη- με βόρειους καιρούς- και αριστερόστροφη- με νότιους καιρούς- εικόνες 2 και 3), στους δύο βασικούς καιρούς που πνέουν στην Κάσο (βορειοδυτικοί και νοτιοανατολικοί) και δείτε πού καταλήγουν τα πλοία, αν παρασυρθούν από τον άνεμο, και στις δύο. Βάσει σχεδίων, ο καθένας μπορεί να δει πως σχεδόν όλα τα σημερινά πλοία της ακτοπλοΐας και όλα τα πλοία της ακτοπλοΐας του ’80 μπορούσαν να δέσουν με ασφάλεια, ανεξαρτήτως καιρού, μέχρι το ανώτατο όριο πλεύσης στις Ελληνικές θάλασσες, τα 8 μποφόρ (τα οποία όπως είπαμε παραπάνω ‘’τσιμπάνε’’ περίπου 1-2 βαθμούς λόγω της θέσης του νησιού). Επειδή, «όσα ξέρει ο νοικοκύρης, δεν τα ξέρει ο κόσμος όλος», διαβάστε μια συνέντευξη του καπετάνιου Διαμαντή Παπαγεωργίου, στον δημοσιογράφο Ιωσήφ Παπαδόπουλο κατά την παραμονή του ΕΓ/ΟΓ Πρέβελης με απαγορευτικό στο «ακατάλληλο» λιμάνι του νησιού : (http://ribandsea.com/articles/573-2011-08-13-16-29-44)

Ελπίζω να σας κατατόπισα αρκετά και να μπορείτε, φίλοι αναγνώστες, να απαντήσετε μόνοι σας στο ερώτημα που στοιχειώνει το νησί. «Είναι το λιμάνι της Κάσου ασφαλές ή όχι; Χωράει πλοία 175 μέτρων (τόσο είναι περίπου το Blue Star 2, από το οποίο ‘’φάγαμε άκυρο’’ λόγο ακαταλληλότητας του λιμανιού) ή όχι;» Η απάντηση δική σας…

Συζήτηση του καπτά Διαμαντή Παπαγεωργίου με τον δημοσιογράφο Ιωσήφ Παπαδόπουλο.

Ξεχωριστή ημέρα η 12η Αυγούστου του 2011 για την ακριτική Κάσο. Όσο και αν αυτό ακούγεται παράξενο, η ιδιαιτερότητα της ημέρας είχε να κάνει με την αγκυροβολία και προσωρινή παραμονή του πλοίου της άγονης γραμμής, για πρώτη φορά, στο λιμάνι του νησιού λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών! Ο καπετάνιος του Ε/Γ-Ο/Γ "Πρέβελης" Διαμαντής Παπαγεωργίου, κρίνοντας ότι η συνέχιση του ταξιδιού προς Κρήτη και Πειραιά εγκυμονεί κινδύνους για το πλοίο, το πλήρωμα και τους επιβάτες του, κάτω από τις κακές καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την ημέρα στο Καρπάθιο και το Ανατολικό Κρητικό, ζήτησε την άδεια της εταιρείας του (ΑΝΕΚ LINES) και αγκυροβόλησε στο λιμάνι της Κάσου, το οποίο πολλές συζητήσεις και αντικρουόμενες απόψεις έχει προκαλέσει τα τελευταία χρόνια ως προς την ασφάλεια και την άρτια κατασκευή του. Σημαντική βοήθεια στον ασφαλή ελλιμενισμό του πλοίου προσέφερε το πλήρωμα του ψαροκάικου "Σταυρούλα", που με επικεφαλής τον Μανώλη Σκόρδο παρέλαβε τον αριστερό πλωριό κάβο του "Πρέβελης" και τον πέρασε στην πίντα του δυτικού

ακρομωλίου. Επίμονο και διαπεραστικό το "κλάμα" του καταπέλτη, που έφθανε μέχρι τις παρυφές του οικισμού, καθώς το πλοίο μετεκινείτο από τη ρεστία, πότε δεξιά και πότε αριστερά, ξύνοντας το ντόκο. Αρκετοί επιβάτες, που είχαν επιβιβαστεί στη Ρόδο και στην Κάρπαθο και είχαν προορισμό την Κρήτη ή τον Πειραιά, βρήκαν την ευκαιρία να αποβιβαστούν στην Κάσο και να πάρουν μια γεύση, μικρή έστω, του φιλόξενου αυτού τόπου. Το Φρύ γέμισε ξαφνικά από κόσμο! Τον "άγνωστο" περαστικό επισκέπτη που τόσο λείπει από τα μικρά και ξεχασμένα ακριτικά νησιά του Αιγαίου. Αρκετοί μάλιστα σχολίασαν αστειευόμενοι ότι ένα τέτοιο απαγορευτικό στην Κάσο μια φορά την εβδομάδα θα μπορούσε να ενισχύσει την οικονομία του νησιού και να επιμηκύνει την τουριστική περίοδο! Δεν έχασα πάντως την ευκαιρία να ανέβω στη γέφυρα του πλοίου και να συζητήσω με τον καπετάν Διαμαντή Παπαγεωργίου, που έχει ήδη πάρει για τους Κασιώτες την θέση που είχε στην καρδιά τους ο καπετάν Μανώλης Φραγκιαδάκης την εποχή που προσέγγιζε στο νησί τους με το "Βιτσέντζος Κορνάρος". Οι Κασιώτες, αναγνωρίζοντας μάλιστα τις υπηρεσίες του καπετάν Μανώλη, τον ανακήρυξαν επίτιμο δημότη της Κάσου και έδωσαν το όνομά του στον προβλήτα όπου προσέγγιζε το "Κορνάρος".

Ιωσήφ Παπαδόπουλος : Καλημέρα καπετάν Διαμαντή και καλώς ήρθες στην Κάσο.

Διαμαντής Παπαγεωργίου : Καλημέρα και καλώς σας βρήκα.

Ι.Π. : Είναι η πρώτη φορά που παραμένει το πλοίο της γραμμής στην Κάσο λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών και δεν συνεχίζει το ταξίδι του προς Κρήτη ή Κάρπαθο.
Δ.Π. : Δεν μπορούσε το πλοίο να ταξιδεύσει προς την Σητεία με τις παρούσες καιρικές συνθήκες και η παραμονή του στο λιμάνι της Κάσου ήταν η καλύτερη λύση. Μιλήσαμε με το γραφείο, το γραφείο συναίνεσε, ενημερώσαμε τους επιβάτες οι οποίοι και το αποδέχθηκαν. Κάποιοι μάλιστα, όπως ενημερώθηκα από την reception, μας έδωσαν συγχαρητήρια για την απόφασή μας να μη συνεχίσουμε το ταξίδι προς Κρήτη. Μένουμε λοιπόν εδώ κρίνοντας πως το λιμάνι της Κάσου αποτελεί για το πλοίο ασφαλές αγκυροβόλιο. Το ασφαλές αγκυροβόλιο βεβαίως είναι θεωρητικό γιατί, από ό,τι έχω πληροφορηθεί, κάποιες φορές το πλοίο αυτό περνούσε έξω απ' το λιμάνι, σφύριζε και έφευγε. Τελικώς, για μένα, το λιμάνι της Κάσου αποτελεί ένα ασφαλές αγκυροβόλιο. Θα έπρεπε πάντως το Λιμεναρχείο εδώ να έχει ένα ανεμόμετρο...

Ι.Π. : Έχεις δέσει και κάβο ασφαλείας όπως είδα.

Δ.Π. : Ναι, η λεντία μας, και ευχαριστούμε τα παιδιά που μας βοήθησαν και ήρθαν εθελοντικά με το καΐκι να πάρουν τη λεντία και να την περάσουν στην πίντα του λιμανιού.

Ι.Π. : Ξέρεις ότι είναι πολύ σημαντικό για τους Κασιώτες αυτό που έκανες σήμερα. Είναι η πρώτη φορά άλλωστε που βλέπουν ένα πλοίο της γραμμής, με το μέγεθος που έχει το "Πρέβελη", να αγκυροβολεί και να παραμένει επί ώρες στο λιμάνι της Κάσου λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών.

Δ.Π. : Δεν ήταν εύκολο αλλά "βοήθησε" ο καιρός και δέσαμε με ασφάλεια.

Ι.Π. : Σε ποια περιοχή ταξίδευες προτού έρθεις στο νοτιοανατολικό Αιγαίο;
Δ.Π. : Ήμουν καπετάνιος της Παροναξίας, Τήνου, Μυκόνου κ.λπ.

Ι.Π. : Ξέρεις από ανέμους λοιπόν! Δ.Π. : Ε, ναι!

Ι.Π. : Ξέρεις βέβαια ότι οι Κασιώτες σε έχουν περί πολλού και έχουν να λένε ότι δεν τους αφήνεις χωρίς να προσεγγίσεις.
Δ.Π. : Επειδή κατάγομαι από τη Σάμο κι έχουμε κι' εμείς άγονο νησί, τους Φούρνους, και στενοχωριόμαστε όταν το πλοίο περνάει και δεν δένει στους Φούρνους, έτσι και στο "Πρέβελης" μάς έχει γίνει βίωμα πια ότι δεν μπορούμε να περνάμε από την Κάσο και να φεύγουμε χωρίς να προσεγγίζουμε. Δηλαδή πρέπει να γίνεται πραγματικός χαμός για να αναγκαστούμε μια φορά να περάσουμε χωρίς να δέσουμε στο Φρυ! Τέτοιος χαμός που να μη σηκώνει αμφισβήτηση από κανένα! Ούτε από το πλήρωμα, ούτε από μένα, ούτε από τους ντόπιους.

Μου έχουν δείξει φωτογραφίες με Γρεγοτραμουντάνα και το κύμα να περνάει σε ύψος τις κολώνες του λιμανιού! Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν προσεγγίζεις καν.

Ι.Π. : Τώρα θα πάει όλο το δρομολόγιο πίσω;

Δ.Π. : Εμείς ενημερώσαμε το γραφείο και από κει και πέρα η εταιρεία θα δει πώς θα ρυθμιστεί το θέμα, συζητώντας με τα κατά τόπους πρακτορεία της και τα λιμεναρχεία. Προφανώς κάποια καθυστέρηση που θα έχουμε εδώ θα φέρει κάποιο ανεκτέλεστο δρομολόγιο. Θα δούμε. Το δελτίο καιρού μιλάει για οχτάρι, αλλά αυτό δεν είναι οχτάρι, είναι εννιά καραμπινάτο που για κάποιους λόγους δεν έχει δοθεί...

Ι.Π. : Υπάρχουν επιβάτες που έχουν ήδη αποβιβαστεί στην Κάσο αλλά έχουν προορισμό την Κρήτη και τον Πειραιά. Πώς θα τους ειδοποιήσετε όταν θα είστε έτοιμοι για τον απόπλου;

Δ.Π. : Τους ενημερώσαμε πολλές φορές από τα μεγάφωνα προτού αποβιβαστούν. Επειδή μάλιστα δεν θα απομακρυνθούν, το πλοίο θα σφυρίζει μισή ώρα περίπου πριν τον απόπλου ώστε να επιβιβαστούν όλοι εγκαίρως. Αν δεν σιγουρευτούμε ότι έχουν επιστρέψει όλοι, δεν θα φύγουμε.

Ι.Π. : Θέλω, ευκαιρίας δοθείσης, να σε ρωτήσω κάτι καπετάν Διαμαντή. Πόσα μέτρα μήκος είναι το "Πρέβελη" και πόσα μέτρα πιστεύεις ότι περισσεύουν από το ακρόπλωρο του πλοίου μέχρι τις πέτρες του προσήνεμου μώλου;
Δ.Π. : Το "Πρέβελη" έχει μήκος 140 μέτρα και από την πλώρη του μέχρι τον προσήνεμο μώλο είναι άλλα 70 περίπου μέτρα. Πριν από λίγο καιρό μου είπαν από την εταιρεία ότι σκέφτονταν να βάλουν το "Κρήτη Ι" στη γραμμή της Κάσου. Το "Κρήτη Ι" είναι καράβι μήκους 200 μέτρων, μαζί με τον καταπέλτη. Τους απάντησα ότι αν βάλετε το πλοίο στη γραμμή αυτή, που θα είναι κόσμημα, που πιάνει εύκολα τα 22 μίλια ταχύτητα, υπολογίστε μια έως δύο φορές χαμένες προσεγγίσεις τον χρόνο στην Κάσο και μια φορά να χαθεί η Ανάφη λόγω μικρού σχετικώς βάθους του λιμανιού της. Το σκεφτόντουσαν λοιπόν. Εγώ ζούσα για να πουν το "ναι". Ήθελα δηλαδή πολύ να έρθω μ' αυτό το βαπόρι στην Κάσο! Μια φορά, όταν για 20 μέρες έδεσε το "Λισσός", με φώναξαν απ' το γραφείο για να πάω το "Κρήτη ΙΙ" στη γραμμή Χίο, Μυτιλήνη, Λήμνο, Θεσσαλονίκη και δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα. Το ξέρω λοιπόν το καράβι, μπορώ να πω ότι "το έχω" και μάλιστα τους είπα ότι μπορώ να το ταξιδέψω στη γραμμή αυτή ακόμη και κατά την διάρκεια του χειμώνα!

Ι.Π. : Ποιος είναι ο χειρότερος καιρός κατά την γνώμη σου όταν προσεγγίζεις το λιμάνι της Κάσου;
Δ.Π. : Ο Σορόκος είναι ο χειρότερος καιρός γιατί σε "κτίζει" μέσα και γεια σου. Αν δεν πιάσει η άγκυρα καλά και δεν πιάσει δεξί κάβο γρήγορα το καράβι, χαίρετε! Και θα σου πω και τούτο. Ένας καπετάνιος που είναι στη δύση της καριέρας του, αποφεύγει τις "γκανγκστερικές" γραμμές. Φυλάει την υστεροφημία του. Αυτά τα παιδιά τραβάνε όλο το ζόρι (μου δείχνει τον Α΄ Μηχανικό που εκείνη τη στιγμή ανέβηκε στη γέφυρα). Αυτά τα παιδιά, που δεν σταματάει καθόλου το βαπόρι, πες μου πού να αλλάξουν λάδια, πού να αλλάξουν φίλτρα, πού να αλλάξουν μια βαλβίδα! Οι μηχανικοί σ' αυτό το βαπόρι τραβάνε το μεγαλύτερο ζόρι.

Ι.Π. : Καλή παραμονή λοιπόν, ελπίζω αυτή να μην είναι μακρόχρονη, αν και θα είχε πλάκα να μείνετε μέχρι αύριο!

Δ.Π. : Θα το ήθελα πολύ, προσωπικώς, γιατί έχουμε κλείσει ένα ποδοσφαιρικό αγώνα στο 5Χ5 του νησιού! Το πλήρωμα του "Πρέβελης" με αντίπαλο την ομάδα της Κάσου! Θα γίνει χαμός! (γελάει).
Αυτά είπαμε με τον καπεταν Διαμαντή κι' εγώ αρκέστηκα να απαθανατίσω το "Πρέβελη" από διάφορες οπτικές γωνίες μέχρις ότου γύρω στη 1 μετά το μεσημέρι ακούστηκαν τα επαναλαμβανόμενα ηχητικά σήματα από την μπουρού του πλοίου που καλούσαν τους επιβάτες να επιστρέψουν σ' αυτό για τον απόπλου. Ένας απόπλους που είχε όλα εκείνα τα "έκτακτα" χαρακτηριστικά του κατάπλου, με την πλώρη του "Πρέβελη" να σημαδεύει στην αρχή την τραμουντάνα και να παίζει σαν το δελφίνι με τα πελώρια κύματα, και αμέσως μετά να γυρίζει προς την όστρια περνώντας κάτω απ' την Κάσο και φθάνοντας μετά από τέσσερις ώρες στη Σητεία. Ο καπετάν Διαμαντής, θέλοντας προφανώς να μην ταλαιπωρήσει τους επιβάτες του και βλέποντας πως ο καιρός δεν είχε κοπάσει, επέλεξε να κροσάρει την θάλασσα μεταξύ Κάσου και Σητείας βάζοντας το κύμα στην πλωριά μάσκα...