Rib and Sea

Κείμενο, φωτογραφίες, βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Μουσιική : Γιώργος Ρήγος.

Είναι τόσα τα καλοκαιρινά πανηγύρια στην Κάσο, που ο επισκέπτης - γιατί οι ντόπιοι τα θυμούνται όλα - χάνει τον λογαριασμό! Μεγαλύτερο και επιβλητικότερο το πανηγύρι της Πέρα Παναγιάς, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Δεκαπενταύγουστο στον ομώνυμο οικισμό : http://www.ribandsea.com/main/index.php/articles/1226-animera-tis-panagias-stin-kaso

Δεν είναι όμως μόνο η Πέρα Παναγιά που φέρει το όνομα της μητέρας του Χριστού. Οι εκκλησίες της Κάσου, οι αφιερωμένες στην Παναγιά, είναι πολύ περισσότερες. Η Πέρα Παναγιά, η Παναγιά του Εμπορειού, η Πορταίτισσα, η Ποταμίτισσα, η Παναγιά η Φανερωμένη, η Αποπαντούλα, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι (στ' Αρμάθια), η Παναγία του Ελλέρου κ.α. Η τελευταία γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και σηματοδοτεί, θα έλεγε κανείς, το πέρας του καλοκαιριού. Καθώς δε η σχολική περίοδος έχει ήδη, αυτή την εποχή, αρχίσει και οι καλοκαιρινοί επισκέπτες έχουν επιστρέψει στο βρωμερόν άστυ, οι προσκυνητές στο πανηγύρι της Παναγίας του Ελλέρου είναι λίγοι σε σχέση με αυτούς των άλλων μεγάλων πανηγυριών του Ιουλίου και του Αυγούστου. Γι' αυτό στο πανηγύρι της Παναγίας του Ελλέρου επικρατεί μια πιο "οικογενειακή, θα έλεγε κανείς, ατμόσφαιρα.

Φαίνεται πάντως ότι η Παναγία του Ελλέρου, μαζί με τον Άϊ Γιώργη των Χαδιών, είναι η αγαπημένη Παναγία των κτηνοτρόφων της Κάσου. Ίσως γιατί βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της κτηνοτροφικής δραστηριότητας, με πολλά μιτάτα (στάνες, κατοικίες ποιμένων, τυροκομεία) να βρίσκονται διασκορπισμένες στη γύρω περιοχή.

Η μονή της Παναγίας του Ελλέρου βρίσκεται επάνω στον δρόμο που συνδέει το Φρυ με την παραλία της Χελάτρου και σε μικρή απόσταση από την διασταύρωση του δρόμου που οδηγεί προς τον Άγιο Γεώργιο τον Χαδιώτη. Η περιοχή είναι προνομιακή, από πλευράς θέας, καθώς το Λιβυκό πέλαγος απλώνεται στα πόδια του βουνού κάτω από το εκκλησάκι της Παναγιάς.

Από την κυρία Φωτεινή Αναστασοπούλου, διαβάζουμε :

"Η Μονή της Παναγίας του Ελλέρου βρίσκεται στην περιοχή της Ελλέρου-Αγίας Μαρίνας, νοτιοδυτικά του Φρυ. Ο κτιριακός χώρος αποτελείται από τον μονόχωρο καμαροσκέπαστο ναό της Παναγίας και ένα μικρό κτίσμα τύπου «μητάτου» (ποιμενική κατοικία). Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει μικρό τέμπλο και δάπεδο με διακόσμηση από βότσαλο. Εορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα του Γενεθλίου της Θεοτόκου" http://www.golden-greece.gr/politismos/moni_panagias_ellerou_kasos.html

Είχα την τύχη να βρίσκομαι πέρυσι τον Σεπτέμβριο (2013) στην Κάσο και έτσι δεν έχασα την ευκαιρία να πάω στην Παναγιά του Ελλέρου και να καταγράψω όσα διαδραματίζονται στο πανηγύρι της. Είναι αλήθεια, βεβαίως, ότι το κέφι και η συμμετοχή "εξασθενούν", τα τελευταία ιδίως χρόνια, αμέσως μετά το φαγητό. Είναι όμως επίσης αλήθεια ότι καταβάλλεται ιδιαίτερη προσπάθεια από τους πιο παλιούς, προκειμένου να μεταγγίσουν την αγάπη τους για τα πανηγύρια αυτά και την διατήρηση των ηθών και εθίμων του νησιού και στους νεότερους, που μοιάζουν μάλλον απρόθυμοι - ευτυχώς όχι ολοι - να συμμεριστούν το ενδιαφέρον των μεγαλυτέρων.

Την ίδια εκείνη ημέρα, ο Μιχάλης Ασπράς μου μίλησε για το πανηγύρι της Παναγίας του Ελλέρου και πώς εορταζόταν παλαιότερα. Ακούστε τι μου είπε.