Rib and Sea

Θυμάται και γράφει ο Ιωσήφ Παπαδόπουλος.
Βίντεο : Ιωσήφ Παπαδόπουλος.

Μια καλή φίλη και λάτρις της Μεγάλης Ελλάδας, η καθηγήτρια φιλολογίας Φωτεινή Καϊμάκη, με ξάφνιασε τις προάλλες με την είδηση ότι ο καθηγητής Salvatore Sicuro εγκατέλειψε τα εγκόσμια και ταξιδεύει πια στις θάλασσες του ουρανού. Ξαφνιάστηκα γιατί πίστευα ότι ο καθηγητής Σωτήρης Σίγουρος, όπως του άρεσε να τον αποκαλούν, δεν θα πέθαινε ποτέ, κι' ας είχε καβατζάρει τα 90!

Είχα γνωρίσει τον εκπληκτικό εκείνον Άνθρωπο και καθηγητή, τον λάτρη της Ελλάδας και της ελληνικής γλώσσας, στα χωριά της Salentina Grecia, τα Χριστούγεννα του 2010, σ' εκείνο το ρομαντικό και αλησμόνητο ταξίδι μας στο τακούνι της Ιταλικής μπότας http://www.ribandsea.com/main/index.php/travels/1164-salentina-grecia-kalos-irtate-meros-a

Ακάματος τότε, στα 88 του, μας συνόδευσε σε πολλές από τις περιπλανήσεις μας στα ελληνόφωνα χωριά του Salento, μας εξέπληξε με την αντοχή του, μας ξενάγησε, μας μίλησε, μας γοήτευσε με τις γνώσεις, την αγάπη του για την Ελλάδα και την καθαρότητα του μυαλού του. Έκπληκτοι τον ακούσαμε να τραγουδά δακρυσμένος μαζί μας, στο άκουσμα ενός cd με ελληνική μουσική, μια νύχτα που του κάναμε το τραπέζι με ελληνικό φαγητό στο αυτοκινούμενο : "Μου ξανάρχονται ένα ένα χρόνια δοξασμένα, να' τανε το εικοσιένα να' ρθει μια στιγμή...".  

Στο Martano έμελλε θαρρείς να αρχίσουν και να τελειώσουν όλα! Η παρουσία του "έφηβου"... ογδονταοκτάχρονου τότε Salvatore Sicuro ήταν κάτι παραπάνω από καταλυτική. Ο απίστευτος εκείνος ελληνολάτρης Grico μας ξενάγησε στα άλλα ελληνόφωνα χωριά, μας έφερε σε επαφή με τις Δημοτικές Αρχές τους, τραγούδησε μαζί μας παλιά και αξέχαστα ελληνικά τραγούδια, ξεφύλλισε το ημερολόγιο της ζωής του, αραδιάζοντας μπροστά στα έκπληκτα αυτιά και μάτια μας λεπτομέρειες από τα παιδικά του χρόνια, τα βιβλία που έγραψε και την συμμετοχή του στον Β' Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των Παρτιζάνων της Σερβίας. Και όλα αυτά μιλώντας άπταιστα ελληνικά με ένα τρόπο που θα έκανε σίγουρα πολλούς νεοελληνάρες να κοκκινίσουν από ντροπή. Κάποια στιγμή, μάλιστα, λίγο έλειψε να τον... χάσουμε, καθώς έτρεχε ακούραστος, από το ένα μέρος στο άλλο, κάνοντάς μας να νοιώθουμε υπερήλικες!

Κατάφερα, με τα πολλά, να τον κάνω να μου μιλήσει μπροστά στην κάμερα, ένα βράδυ πριν φύγουμε από την Salentina Grecia, στο σπίτι του στο Martano. Θεώρησα πως ήταν κατόρθωμα! Και τι δεν μου είπε εκείνο το βράδυ, έχοντας διαρκώς τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος του για να ζεσταθεί, καθώς το μεγάλο διώροφο σπίτι με τα παλιά έπιπλα και τα εκατοντάδες βιβλία που κατέκλυζαν τον χώρο, δεν είχε θέρμανση ή δεν υπήρχαν χρήματα για πετρέλαιο. Ποιος να ξέρει;

"Όσες γλώσσες ξέρεις, τόσες φορές είσαι άνθρωπος", μου είπε κάποια στιγμή ο Salvatore, καθώς τον ρωτούσα έκπληκτος πώς κατάφερε να μάθει τόσες ξένες γλώσσες μόνος του. "Ελληνικά έμαθα με το Linguaphone. Τα τελευταία δύο χρόνια είχα ένα μαθητή που ήταν 70 ετών και ήθελε να μάθει ελληνικά! Δεν είχε πάει ποτέ του στο σχολείο! Έζησε και μεγάλωσε σε μια φάρμα και όταν βγήκε στη σύνταξη θέλησε να μάθει ελληνικά! Ο άνθρωπος που θέλει να μάθει, μαθαίνει!".

Όταν τον ρώτησα ποια θα είναι στο μέλλον η τύχη της γλώσσας των Griko της Κάτω Ιταλίας, ο Salvatore απάντησε :

"Κινδυνεύει να εξαφανιστεί! Υπάρχουν πολλά βιβλία, πολλά στοιχεία για την διάλεκτο αυτή, αλλά η κατάσταση δεν είναι καλή. Η ελληνική κυβέρνηση μας έστειλε πέντε καθηγητές οι οποίοι διδάσκουν τα ελληνικά στα διάφορα χωριά της περιοχής. Εμείς προσπαθούμε να διαφημίσουμε τα Grika και να πείσουμε τις οικογένειες να μαθαίνουν στα παιδιά τους τη διάλεκτο αυτή από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους".

Τον ρώτησα αν οι πέντε εκείνοι καθηγητές, που είχαν έρθει απ' την Ελλάδα, γνώριζαν την τοπική διάλεκτο.

"Όχι! Είναι μια δυσκολία αυτή γιατί δεν γνωρίζουν τη γλώσσα μας! Διδάσκουν νέα ελληνικά".

Να καταλάβω λοιπόν κ. καθηγητά μου, επέμεινα εγώ. Δόθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση κάποιες πιστώσεις για να έρθουν καθηγητές από την Ελλάδα και να μάθουν στα παιδιά της περιοχής Griko. Σωστά; Αυτοί όμως δεν γνωρίζουν τη διάλεκτο αυτή και διδάσκουν νέα ελληνικά! Δεν είναι λάθος αυτό;

"Τα παιδιά παίζουν μέχρι τα επτά τους χρόνια με Griko, αλλά μετά μαθαίνουν νέα Ελληνικά. Τους είναι πιο εύκολο! Δυστυχώς υπάρχει ο κίνδυνος, αν οι γονείς δεν μαθαίνουν στα παιδιά τους Griko, η διάλεκτος αυτή να ξεχαστεί! Κάποτε χρησιμοποιούσαμε 3.000 περίπου λέξεις και η Griko μας αρκούσε. Σήμερα χρειαζόμαστε πολύ περισσότερες λέξεις".

Μου μίλησε για πολλά εκείνο το βράδυ ο Salvatore Sicuro. Για τα βιβλία του, τους αγώνες του στο πλευρό των Παρτιζάνων της Γιουγκοσλαβίας, για τον αγώνα της Καθολικής Εκκλησίας να εμποδίσει την εκμάθηση της γκρεκάνικης διαλέκτου. Θυμήθηκε και τραγούδησε παλιά παιδικά αλλά και σύγχρονα γκρεκάνικα τραγούδια. Ένας άνθρωπος, θησαυρός σωστός! Θεωρώ πως ήταν μεγάλη τιμή για μένα που τον γνώρισα και ατυχία που δεν θα τον ξαναδώ στο επόμενο ταξίδι μας στα χωριά της Μεγάλης Ελλάδας.

Καλό σου ταξίδι Salvatore. Καλό σου ταξίδι Σωτήρη...